Zinde Yaşam Platformunuz
A Vitamini Nedir?
A vitamini birçok gıdada doğal olarak bulunan ve yağda çözünen bir vitamindir. A vitamini, bağışıklık sistemi, normal görme, ve üreme için önemlidir. A vitamini ayrıca kalbin, akciğerlerin, böbreklerin ve diğer organların düzgün çalışmasına yardımcı olur.
İki farklı A vitamini türü vardır. İlk tip, aktif A vitamini, et, kümes hayvanları, balık ve süt ürünlerinde bulunur.
İkinci tip olan provitamin A, meyveler, sebzeler ve diğer bitki bazlı ürünlerde bulunur. Besinler ve besin takviyelerinde Provitamin A’nın en yaygın bulunan türü Beta-Karoten’dir.
Ne Kadar A Vitamini Gerekli?
İhtiyacınız olan A vitamini miktarı yaşınıza ve cinsiyetinize bağlıdır.
Önerilen günlük ortalama A vitamini miktarları, aşağıda listelenmiştir:
Yaşam evresi Önerilen Miktar
Doğumdan 6 aya kadar 400 mcg RAE
7-12 aylık bebekler 500 mcg RAE
1-3 yaş arası çocuklar 300 mcg RAE
4-8 yaş arası çocuklar 400 mcg RAE
9-13 yaş arası çocuklar 600 mcg RAE
14-18 yaş arası genç erkekler 900 mcg RAE
14-18 yaş arası genç kızlar 700 mcg RAE
Yetişkin erkekler 900 mcg RAE
Yetişkin kadınlar 700 mcg RAE
Hamile gençler 750 mcg RAE
Hamile kadınlar 770 mcg RAE
Emzirme gençler 1.200 mcg RAE
Emziren kadınlar 1.300 mcg RAE
A Vitamini Hangi Gıdalarda Bulunur?
A vitamini birçok gıdada doğal olarak bulunur ve süt ve tahıl gibi bazı gıdalara eklenebilir.
Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yiyecekleri tüketerek, önerilen miktarda A vitamini alabilirsiniz:
Sığır karaciğeri ve diğer Sakatatlar (ancak bu gıdalar kolesterol bakımından da yüksektir, bu nedenle yediğiniz miktar konusunda dikkatli olmalısınız).
Somon gibi bazı balık türleri.
Yeşil yapraklı sebzeler ve diğer yeşil, turuncu ve sarı sebzeler, brokoli, havuç ve kabak gibi.
Kavun, kayısı ve mango gibi meyveler.
Başlıca A vitamini kaynakları arasında yer alan süt ürünleri.
Vitaminlerle zenginleştirilmiş kahvaltı gevrekleri.
A Vitamini Takviyeleri
A vitamini diyet takviyelerinde, genellikle Retinil Asetat veya Retinil Palmitat (önceden oluşturulmuş A vitamini), Beta-Karoten (provitamin A) veya önceden oluşturulmuş ve provitamin A'nın bir kombinasyonu şeklinde bulunur. Çoğu multivitamin mineral takviyesi, A vitamini içerir. Sadece A vitamini içeren diyet takviyeleri de mevcuttur.
Yeterli A Vitamini Alıyor muyum?
Çoğu insan yedikleri yiyeceklerden yeterli miktarda A vitamini alır. A vitamini eksikliği genellikle nadir görülür. Bununla birlikte, bazı grupların yeterli A vitamini almada zorluk çekmesi daha olasıdır:
İlk yıllarında genellikle düşük A vitamini seviyesine sahip olan premature bebekler.
Gelişmekte olan ülkelerde bebekler, küçük çocuklar, hamile kadınlar ve emziren kadınlar.
Kistik Fibroz hastalığı bulunan insanlar.
Yeterli A Vitamini Almazsam Ne Olur?
A vitamini eksikliği, gelişmekte olan birçok ülkede yaygındır. Küçük çocuklarda ve hamile kadınlarda A vitamini eksikliğinin en yaygın belirtisi, kseroftalmi adı verilen bir göz rahatsızlığıdır. Xerophthalmia düşük ışıkta görememe durumudur ve tedavi edilmezse körlüğe yol açabilir.
A Vitamininin Sağlık Üzerindeki Etkileri
Bilim insanları, sağlığı nasıl etkilediğini anlamak için A vitamini üzerinde çalışıyorlar. Bu araştırmaların ortaya koyduğu bazı sonuçları aşağıda görmek mümkündür:
Kanser
Beta-karoten içeren yiyeceklerden bol miktarda tüketen kişiler, akciğer kanseri veya prostat kanseri gibi belirli kanser türleri için daha düşük risk taşıyabilir. Ancak bugüne kadar yapılan çalışmalar, A vitamini veya beta-karoten takviyelerinin kanseri önlemeye veya bu hastalıktan ölme şansını azaltmaya yardımcı olmadığını göstermiştir. Aslında, çalışmalar yüksek dozda beta-karoten takviyesi alan ve sigara içen kişilerin akciğer kanseri riskinde artış olduğunu göstermektedir.
Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu
Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu veya insanların yaşlandıkça geliştirdiği merkezi görme kaybı, yaşlılarda görme kaybının en yaygın nedenlerinden biridir. Gelişmiş Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu geliştirme riski yüksek olan insanlar arasında yapılan bir araştırma, içeriğindeki beta-karoten varlığına bakılmaksızın, antioksidan, çinko ve bakır içeren gıda takviyeleri kullanan kişiler için, görme kaybı oranını yavaşlatma konusunda umut vericiydi.
Kızamık
A vitamini eksikliği olan kişi kızamık olduğunda, hastalık daha şiddetli olma eğilimindedir. Bu çocuklarda, yüksek dozlarda A vitamini içeren takviyeler almak, kızamığın neden olduğu ateş ve ishalin süresini kısaltabilir. Bu takviyeler ayrıca A vitamini eksikliğinin yaygın olduğu gelişmekte olan ülkelerde yaşayan kızamık çocuklarında ölüm riskini azaltabilir.
A Vitamini Zararlı Olabilir mi?
Evet, bazı A vitamini formlarının yüksek alımı zararlı olabilir.
Çok fazla miktarda aktif A vitamini almak (genellikle gıda takviyelerinden veya bazı ilaçlardan) baş dönmesi, mide bulantısı, baş ağrısı, koma ve hatta ölüme neden olabilir. Gebe kadınlarda yüksek oranda aktif A vitamini alımı bebeklerinde doğum kusurlarına da neden olabilir. Hamile olabilecek kadınlar yüksek dozda A vitamini takviyesi almamalıdır.
Yüksek miktarda beta-karoten veya diğer provitamin A formlarını tüketmek cildi sarı-turuncuya dönüştürebilir, ancak bu durum zararsızdır. Yüksek beta-karoten alımı, doğum kusurlarına veya çok fazla aktif A vitamini almanın neden olduğu diğer daha ciddi etkilere neden olmaz.
Aktif A vitamini için günlük üst limitler aşağıda listelenmiştir. Bu seviyeler, doktor bakımı altında tıbbi nedenlerle A vitamini alan kişiler için geçerli değildir. Beta-karoten ve diğer provitamin A formları için üst sınırlar belirlenmemiştir.
Yaşlar Üst sınır
Doğumdan 12 aya kadar 600 mcg
1-3 yaş arası çocuklar 600 mcg
4-8 yaş arası çocuklar 900 mcg
9-13 yaş arası çocuklar 1.700 mcg
14-18 yaş arası gençler 2.800 mcg
19 yaş ve üstü yetişkinler 3.000 mcg
A Vitamini ve İlaç Etkileşimleri
A vitamini takviyeleri aldığınız ilaçlarla etkileşime girebilir veya bu ilaçların etkisine müdahale edebilir.
Aldığınız diyet takviyeleri ve ilaçları doktorunuza, hemşirenize ve eczacınıza bildirin. Onlar bu diyet takviyelerinin reçeteli veya reçetesiz satılan ilaçlarla etkileşime girip girmeyeceğini ya da müdahale edip etmediğini veya ilaçların vücudunuzun besinleri nasıl emdiğini, kullandığını veya parçaladığını etkileyip etkilemeyeceğini söyleyebilirler.
A Vitamini ve Sağlıklı Beslenme
İnsanlar besin maddelerinin çoğunu yiyeceklerden almalıdır. Tükettiğiniz doğal besinler vitaminler, mineraller, diyet lifleri ve sağlığa yararlı diğer maddeler içerir.