Zinde Yaşam Platformunuz
Check Up: Kadınlar 40-64 Yaş
Sağlıklı olsanız bile, sağlık uzmanınızı zaman zaman ziyaret etmelisiniz.
Bu ziyaretlerin amacı:
· Tıbbi sorunlar için tarama
· Gelecekteki tıbbi sorunlar için riskinizi değerlendirme
· Sağlıklı bir yaşam tarzını teşvik etme
· Aşıları güncelleme
· Bir hastalık durumunda hekiminizi tanımanıza yardımcı olmaları
Bakımından önemlidir.
Kendinizi iyi hissetseniz bile, düzenli kontroller için, doktorunuzu belirli aralıklarla görmelisiniz. Bu ziyaretler, gelecekte karşılaşbileceğiniz sorunları önlemeye yardımcı olabilir.
Örneğin, yüksek tansiyonunuz olup olmadığını öğrenmenin tek yolu, düzenli olarak tansiyon kontrolü yapmak veya yaptırmaktır. Yüksek kan şekeri ve yüksek kolesterol düzeyleri, erken evrelerde herhangi bir belirti göstermeyebilir.
Ancak basit bir kan testi ile bu hastalıklar kontrol edilebilir.
Farklı tıbbi durumlar için doktorunuzu görmeniz gereken belirli zamanlar vardır. Aşağıda 40 ila 64 yaş arası kadınların hangi sıklıkla checkup, yani sağlık taramalarını yaptırmaları konusunda yönergeler verilmiştir.
Tansiyon, Kolesterol ve Şeker Hastalığı Taramaları
TANSİYON KONTROLÜ
· Tansiyonunuzu en az yılda bir kez kontrol ettirin. Üst sayı (sistolik sayı) 120 ila 139 arasında veya alt sayı (diyastolik sayı) 80 ila 89 mm Hg arasındaysa, tansiyonunuzu yılda bir kez kontrol ettirmelisiniz.
· Üstteki sayı (büyük tansiyonunuz) 140'tan büyük veya alttaki sayı (küçük tansiyonunuz) 90'dan büyükse, doktorunuzla derhal bir randevu ayarlayın.
· Diyabet (şeker hastalığı), kalp hastalığı, böbrek problemleriniz veya diğer bazı durumlarınız varsa, kan basıncınızı daha sık kontrol ettirmeniz gerekebilir.
KOLESTEROL TARAMASI
· 40 ila 45 yaşları arasında kolesterol taramasına başlayın.
· Kolesterol taraması başladıktan sonra, kolesterolünüz her 5 yılda bir kontrol edilmelidir.
Yüksek kolesterol düzeyleriniz, diyabet (şeker hastalığı) , kalp hastalığı, böbrek problemleriniz veya diğer bazı durumlarınız varsa, daha sık kontrol edilmeniz gerekebilir.
· Yaşam tarzınızda değişiklikler meydana gelirse (kilo alımı ve diyet dahil) testi gerektiğinden daha erken tekrarlayın.
DİYABET (ŞEKER HASTALIĞI) TARAMASI
· Kan basıncınız 140/80 mm Hg veya daha yüksekse, doktorunuz kan şekeri düzeyinizi diyabet (şeker hastalığı) açısından test edecektir.
44 yaşın üzerindeyseniz, her 3 yılda bir taranmanız gerekir.
· 25'ten büyük bir vücut kitle indeksiniz (BMI) ve diyabet (şeker hastalığı) için başka risk faktörleriniz varsa, tarama yaptırmalısınız. 25'in üzerinde BKİ (Beden Kitle Endeksi) olması, fazla kilolu olduğunuz anlamına gelir.
· Birinci derece akrabalarınızda diyabet (şeker hastalığı) veya kalp hastalığı öyküsü bulunması gibi risk faktörleriniz varsa, doktorunuz muhtemelen diyabet taramanızı yapacaktır.
KOLOREKTAL KANSER (KOLON KANSERİ)
50 yaşın altındaysanız, tarama hizmeti hakkında doktorunuzla konuşun. Ailede güçlü bir kolon kanseri veya polip öyküsü varsa tarama yapılmalıdır. İnflamatuar bağırsak hastalığı veya polip öyküsü gibi risk faktörleriniz varsa da tarama düşünülebilir.
50 ila 75 yaşları arasındaki kadınlar için, kolorektal kanser taraması yapılmalıdır.
Aşağıdaki gibi birkaç tarama testi mevcuttur:
· Her yıl fekal gizli kan (dışkı bazlı) testi yapılır
· Her yıl dışkı immünokimyasal testi (FIT)
· 3 yılda bir dışkı DNA testi
· Her 5 yılda bir sigmoidoskopi
· Her 5 yılda bir çift kontrsatlı barium lavmanı
· Her 5 yılda bir BT kolonografisi (sanal kolonoskopi)
· 10 yılda bir kolonoskopi
Kolorektal kanser için risk faktörleriniz varsa, daha sık kolonoskopiye ihtiyacınız olabilir,
Örneğin:
· Ülseratif kolit
· Kişisel veya ailede kolorektal kanser (kolon kanseri) öyküsü
· Adenamatöz polipler adı verilen oluşum öyküsü
Göz, Diş Muayenesi ve Aşılar
DİŞ MUAYENESİ
· Muayene ve temizlik için yılda bir veya iki kez diş hekiminize gidin. Daha sık ziyarete ihtiyacınız olup olmadığını diş hekiminiz değerlendirecektir.
GÖZ MUAYENESİ
40 ila 54 yaş arası: her 2 ila 4 yılda bir
55 ila 64 yaş arası: her 1 ila 3 yılda bir
göz muayenesi yaptırın. Görme problemleriniz veya glokom riskiniz varsa doktorunuz daha sık göz muayeneleri önerebilir.
· Diyabetiniz (şeker hastalığınız) varsa en az her yıl bir göz muayenesi yapın.
AŞILARINIZ
Aşılara sadece bebekler ve çocuklar değil, yetişkinlerin de ihtiyacı olduğunu unutmayın.
· Her yıl grip aşısı yaptırmalısınız.
Şeker hastalığınız varsa doktorunuz farklı aşılar önerebilir.
· Her 10 yılda bir difteri tetanoz aşınızı tekrar etmelisiniz.
50 yaşından sonra bir zona veya herpes zoster aşısı yaptırabilirsiniz.
· Her aşı randevunuzun ardından aşı kartınız veya kaydınızı isteyerek bunu mutlaka saklayın ve bir sonraki randevuda yanınızda bulundurun.
DOKTOR MUAYENESİ
· Kan basıncınız en az her yıl kontrol edilmelidir.
· Boyunuz, kilonuz ve Beden Kitle Endeksiniz (BKI) her muayenede kontrol edilmelidir.
Koroner kalp hastalığı için risk faktörleriniz varsa, doktorunuz her 5 yılda bir kolesterolünüzü kontrol etmenizi önerebilir.
Muayene sırasında doktorunuz size şu alanlarda sorular sorabilir:
· Depresyon
· Diyet ve egzersiz
· Alkol ve tütün kullanımı
· Emniyet kemeri kullanımı
Meme Muayenesi ve Mammografi
MEME MUAYENESİ
• Kadınlar aylık kendi kendine meme muayenesi yapabilirler. Bununla birlikte, uzmanlar kendi kendine meme muayenelerinin meme kanseri bulma veya hayat kurtarmada yararları konusunda anlaşmazlar. Size en uygun olanı doktorunuzla konuşmanız tavsiye edilir.
• Kendi kendine muayene yapsanız da yapmasanız da göğsünüzde bir değişiklik fark ederseniz derhal doktorunuzla görüşmelisiniz.
• Doktorunuz muayenenizin bir parçası olarak klinik meme muayenesi yapabilir.
MAMMOGRAFİ
• 40 ila 49 yaşlarındaki kadınlar her 1 ila 2 yılda bir mamografi yaptırabilir. Bununla birlikte, tüm uzmanlar kadınlar 40'lı yaşlarındayken mamografi yaptırmalarının yararları konusunda anlaşamıyorlar. Size en uygun olanı doktorunuzla konuşun.
• 50 ila 75 yaşlarındaki kadınlar, meme kanserini kontrol etmek için risk faktörlerine bağlı olarak her 1 ila 2 yılda bir mamografi yaptırmalıdır.
• Genç yaşta meme kanseri olan bir anne veya kız kardeşi olan kadınlar yıllık mamografi yaptırmayı düşünmelidir. Bu kadınlar, en küçük aile bireylerinin teşhis edildiği yaştan daha erken başlamalıdırlar.
Osteoporoz (Kemik Erimesi)
OSTEOPOROZ (KEMİK ERİMESİ) TARAMASI
· Geçmişte kemik kırığı olan 50 yaşın üzerindeki tüm kadınlarda kemik yoğunluğu testi yapılmalıdır (DEXA taraması).
65 yaşın altındaysanız ve osteoporoz için risk faktörleriniz varsa, tarama yapılmalıdır.
PELVİK MUAYENE VE PAP SMEAR (SMİR TESTİ)
• Her 3 yılda bir Pap smear uygulaması yaptırmanız gerekir . Hem Pap smear hem de insan papilloma virüsü (HPV) testini halihazırda yaptırdıysanız, 5 yıl sonra ve her 5 yılda bir test edilebilirsiniz. HPV, genital siğillere ve rahim ağzı (serviks) kanseri de dahil olmak üzere çeşitli kanserlere neden olan virüstür.
• Herhangi bir şikayetiniz olması durumunda, doktorunuz pelvik muayeneleri daha sık yapabilir.
• Rahim ve serviksiniz ameliyatla çıkarılmışsa (total histerektomi) ve size rahim ağzı kanseri teşhisi konmamışsa, Pap smear uygulamanıza gerek yoktur.
• Cinsel olarak aktif ve yüksek risk altında olan kadınlar klamidya ve belsoğukluğu açısından taranmalıdır. Doktorunuz sizinle diğer enfeksiyonları test etme hakkında konuşabilir.
• Doktorunuz size alkol, sigara kullanımı ve depresyon hakkında sorular sorabilecektir.
CİLT MUAYENESİ
· Doktorunuz, özellikle yüksek risk altındaysanız, cilt kanseri belirtileriniz olup olmadığını kontrol edebilir. Yüksek risk altındaki kişiler arasında daha önce cilt kanseri olan, cilt kanseri ile yakın akrabaları olan veya zayıf bir bağışıklık sistemi olan kişiler bulunur.
AKCİĞER KANSERİ TARAMASI
USPSTF, 55 ila 80 yaşları arasındaki yetişkinlerde düşük doz bilgisayarlı tomografi (LDCT) ile akciğer kanseri için yıllık tarama yapılmasını şu koşullarda önerir:
· 30 paket yıllık sigara içme geçmişiniz varsa
· Son 15 yıl içinde sigarayı bırakmış veya şu anda sigara içiyorsanız