Zinde Yaşam Platformunuz
Kök Hücre Nakli Nasıl Yapılır?
Kök hücre nakilleri, belirli kanserlerin tedavisinde kullanılan çok yüksek kemoterapi veya radyasyon terapisi dozları nedeniyle kök hücreleri yok olan insanlardaki bu kan oluşturan kök hücrelerin yerine konmasına yardımcı olan prosedürlerdir.
Kan oluşturan kök hücreler önemlidir, çünkü farklı kan hücresi türlerine dönüşürler.
Ana kan hücresi türleri:
· Bağışıklık sisteminizin bir parçası olan ve vücudunuzun enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olan beyaz kan hücreleri
· Vücudunuzda oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri
· Kan pıhtısına yardımcı olan trombositler
Sağlıklı olmak için her üç kan hücresine de ihtiyacınız vardır.
Kök Hücre Nakli Türleri
Bir kök hücre naklinde, damarınızdaki bir iğne aracılığıyla sağlıklı kan oluşturan kök hücreler alırsınız. Kan dolaşımınıza girdikten sonra kök hücreler, kemik iliğine gider ve burada tedavi ile tahrip edilen hücrelerin yerini alırlar. Transplantasyonlarda kullanılan kan oluşturan kök hücreler, kemik iliğinden, kan dolaşımından veya göbek kordonundan gelebilir.
Transplantlar şunlar olabilir:
· Otolog, yani kök hücreler (hastadan) sizden gelir
· Allojenik, yani kök hücreler başka birinden gelir. Donör, hastayla kan bağı olan birisi olabilir, ancak ilgisi olmayan biri de olabilir.
· Sinjenik, yani kök hücreler özdeş ikizinizden gelir (eğer varsa)
Olası yan etkileri azaltmak ve bir allojenik naklin işe yarama şansını artırmak için, donörün kan oluşturan kök hücrelerinin belirli alanlarda sizinkiyle eşleşmesi gerekir.
Kök Hücre Nakli Kansere Karşı Nasıl Çalışır?
Kök hücre nakli genellikle kansere karşı doğrudan çalışmaz. Bunun yerine, çok yüksek dozlarda radyasyon tedavisi, kemoterapi veya her ikisi ile tedavi sonrası kök hücre üretme yeteneğinizi kurtarmanıza yardımcı olurlar.
Bununla birlikte, multipl miyelomda ve bazı lösemi tiplerinde , kök hücre nakli doğrudan kansere karşı çalışabilir. Bu, allojenik nakillerden sonra ortaya çıkabilecek graft versus tümör (GVT) etkisi nedeniyle olur. graft versus tümör (GVT) etkisi, donörünüzdeki (greft) beyaz kan hücreleri, yüksek doz tedavilerden sonra vücudunuzda (tümör) kalan herhangi bir kanser hücresine saldırdığında ortaya çıkar. Bu etki tedavilerin başarısını artırır.
Kök Hücre Nakli Olanlar
Kök hücre nakli çoğunlukla lösemi ve lenfoma hastalarına yardımcı olmak için kullanılır. Nöroblastom ve multipl miyelom için de kullanılabilirler .
Kök Hücre Nakli Yan Etkilere Neden Olabilir
Kök hücre nakli öncesi yüksek doz kanser tedavisi kanama ve enfeksiyon riskinde artış gibi sorunlara neden olabilir. Yaşayabileceğiniz diğer yan etkiler ve ne kadar ciddi olabilecekleri konusunda doktorunuzla veya hemşirenizle konuşun.
Allojenik nakil olduysanız, graft-versus-host hastalığı adı verilen ciddi bir sorun geliştirebilirsiniz. Graft-versus-host hastalığı, donörünüzdeki (greft) beyaz kan hücreleri vücudunuzdaki (konakçı) hücreleri yabancı olarak tanıdığında ve onlara saldırdığında ortaya çıkabilir. Bu sorun cildinize, karaciğerinize, bağırsaklarınıza ve diğer birçok organınıza zarar verebilir. Nakilden birkaç hafta veya daha sonraki dönemde ortaya çıkabilir. Graft-versus-host hastalığı, bağışıklık sisteminizi baskılayan steroidler veya diğer ilaçlarla tedavi edilebilir.
Donörünüzün kan oluşturan kök hücreleri sizinkiyle ne kadar yakınsa, graft-versus-host hastalığına yakalanma olasılığınız o kadar az olur. Doktorunuz ayrıca bağışıklık sisteminizi bastırmak için size ilaç vererek bunu önlemeye çalışabilir.
Kök Hücre Nakli Ne Kadar Sürer?
Kök hücre naklinin tamamlanması birkaç ay sürebilir. İşlem, yüksek dozlarda kemoterapi, radyasyon tedavisi veya ikisinin bir kombinasyonu ile başlar. Bu tedavi bir veya iki hafta sürer. İşiniz bittiğinde, dinlenmek için birkaç gününüz olacaktır.
Daha sonra, kan oluşturan kök hücreleri alırsınız. Kök hücreler size bir IV kateter yoluyla verilecektir. Bu işlem kan nakli almak gibidir. Tüm kök hücrelerin alınması 1 ila 5 saat sürer.
Kök hücreleri aldıktan sonra, iyileşme aşamasına başlarsınız. Bu süre zarfında, aldığınız kan hücrelerinin yeni kan hücreleri yapmaya başlamasını beklersiniz.
Kan sayımlarınız normale döndükten sonra bile, bağışıklık sisteminizin tamamen iyileşmesi çok daha uzun sürer - otolog nakiller için birkaç ay ve allojenik veya sinerjik nakiller için 1 ila 2 yıl.
Kök Hücre Nakli Hayatınızı Nasıl Etkileyebilir?
Kök hücre nakli insanları farklı şekillerde etkiler. Nasıl hissettiğiniz şunlara bağlıdır:
· Nakil tipi
· Nakil öncesi aldığınız tedavi dozları
· Yüksek doz tedavilere nasıl yanıt verdiğiniz
· Kanser türünüz
· Kanserin ne kadar ilerlemiş olduğu
· Nakil öncesi sağlık durumunuz
İnsanlar kök hücre nakillerine farklı şekillerde yanıt verdiğinden, doktorunuz veya hemşireniz, prosedürün sizi nasıl hissettireceğini tam olarak bilemezler.
Doktorlar, kan sayımlarınızı sık sık kontrol ederek yeni kan hücrelerinin ilerlemesini takip edecektir. Yeni nakledilen kök hücreler kan hücreleri ürettikçe, kan sayımlarınız artar.
Özel Diyet İhtiyaçları
Kök hücre nakli öncesinde aldığınız yüksek doz tedaviler, ağız yaraları ve bulantı gibi yemeyi zorlaştıran yan etkilere neden olabilir. Tedavi görürken yemek yemekte sorun yaşıyorsanız doktorunuza veya hemşirenize söyleyin. Bir diyetisyenle konuşmayı da yararlı bulabilirsiniz .
Kök Hücre Nakli ve Çalışma Hayatı
Kök hücre nakli sırasında çalışıp çalışamayacağınız, yaptığınız işin türüne bağlı olabilir. Kök hücre nakli işlemi, yüksek doz tedaviler, nakil ve iyileşme ile birlikte haftalar veya aylar alabilir. Bu süre içinde hastaneye yatıp çıkarsınız. Hastanede olmasanız bile, bazen kendi evinizde kalmak yerine hastaneye yakın bir merkezde kalmanız gerekebilir.