Uyku Apnesi Nedir?

Uyku apnesi tüm dünyada görülen yaygın bir durumdur. Uyku sırasında üst solunum yolunun tekrar tekrar tıkanması, hava akışını azaltması veya tamamen durdurması halinde ortaya çıkabilir. Buna obstrüktif uyku apnesi denir. Beyin nefes almak için gerekli sinyalleri göndermezse, duruma merkezi uyku apnesi denebilir.

Doktorunuz veya sağlık çalışanları uyku apnesini teşhis etmek için uyku araştırmalarını kullanırlar. Yavaş veya durgun solunum bölümlerini ve bir saat içinde tespit edilen merkezi uyku apnesi olaylarının sayısını kaydederler. Ayrıca bu olaylar sırasında kandaki oksijen seviyelerinin düşük olup olmadığını belirlerler.

Sürekli pozitif hava basıncı (CPAP) makineleri gibi solunum cihazları ve yaşam tarzı değişiklikleri ortak uyku apnesi tedavileridir. Teşhis edilmemiş veya tedavi edilmemiş uyku apnesi, kalp krizi, glokom, diyabet, kanser, bilişsel ve davranışsal bozukluklar gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Uyku Apnesi Nedenleri

Uyku apnesi, bir kişinin fiziksel yapısından veya tıbbi koşullarından kaynaklanabilir. Bunlara obezite, büyük bademcikler, endokrin bozukluklar, nöromüsküler bozukluklar, kalp veya böbrek yetmezliği, bazı genetik sendromlar ve erken doğum dahildir.

Şişmanlık

Obezite yetişkinlerde uyku apnesinin yaygın bir nedenidir. Bu rahatsızlığı olan kişilerin boyun bölgesinde üst hava yolunda tıkanıklık oluşturabilecek yağ birikimleri artmıştır.

Büyük Bademcikler

Büyük bademcikler üst solunum yolunu daralttıkları için uyku apnesine katkıda bulunabilir.

Endokrin Bozuklukları

Endokrin system, uyku ile ilişkili nefes almayı etkileyebilecek hormon üretir. Aşağıdakiler uyku apnesine bağlı endokrin bozukluklarının örnekleridir:

Hipotiroidizm
: Bu rahatsızlığı olan kişilerde tiroid hormonları düşüktür. Bu, beynin solunumu kontrol eden kısmını, nefes almak için kullanılan sinirleri ve kasları etkiler. Hipotiroidizm olan insanlar, uyku apnesi nedeni olabilecek, obezite ile de teşhis edilebilir.
Akromegali
: Bu rahatsızlığı olan kişilerde yüksek seviyede büyüme hormonu vardır. Bu durum yüz kemiklerindeki değişiklikler, boğazın şişmesi ve dilin büyüklüğü ile ilişkili olabilir. Bu değişiklikler üst solunum yolunu tıkayabilir ve uyku apnesine yol açabilir.
Polikistik over sendromu (PKOS)
: Uyku apnesi, büyük overlere neden olan ve uygun yumurtlamayı önleyen endokrin bir durum olan PKOS'lu kadınlarda da görülür. PKOS ayrıca aşırı kilo ve obezite ile de ilişkili olup, uyku apnesine neden olabilir.

Nöromüsküler Durumlar

Beyin sinyalleriyle solunum yoluna ve göğüs kaslarına karışan durumlar, uyku apnesine neden olabilir. Bu koşullardan bazıları inme, amiyotrofik lateral skleroz, Chiari malformasyonları , myotonik distrofi , post-çocuk felci sendromu , dermatomiyozit , myastenia gravis ve Lambert-Eaton myastenik sendromudur.

Kalp veya Böbrek Yetmezliği

Uyku apnesi yaygın olarak kalp veya böbrek yetmezliği olan kişilerde bulunur. Bu hastaların boyunlarında sıvı birikmesi durumu görülebilir ki bu da üst solunum yolunu tıkayarak uyku apnesine neden olabilir.

Genetik Sendromlar

Yüzün veya kafatasının yapısını etkileyen genetik sendromlar, özellikle daha küçük yüz kemiklerine neden olan veya dilin ağızda daha geriye oturmasına neden olan sendromlar, uyku apnesine neden olabilir. Bu genetik sendromlar yarık dudak ve yarık damak, Down sendromunu ve konjenital sntral hipoventilasyon sendromunu içerir.

Erken Doğum

37 haftalık hamilelikten önce doğan bebekler uyku sırasındaki solunum problemleri için daha yüksek risk taşırlar. Çoğu durumda, beyin olgunlaştıkça risk azalır.

Uyku Apnesi Risk Faktörleri

Uyku apnesinin birçok risk faktörü vardır. Sağlıksız yaşam tarzı alışkanlıkları ve sağlıksız ortamlar gibi bazı risk faktörleri değiştirilebilir. Yaş, aile öyküsü ve genetik, ırk ve etnik köken ve cinsiyet gibi diğer risk faktörleri değiştirilemez. Sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri uyku apnesi geliştirme riskinizi azaltabilir.

Yaş ve Uyku Apnesi

Uyku apnesi her yaşta ortaya çıkabilir. Siz yaşlandıkça uyku apnesi riski artar. Genç erişkinlerde, uyku apnesi erkeklerde kadınlardan daha yaygındır, ancak daha ileri yıllarda farklılık azalır. Beynin uyku sırasında solunumu kontrol etme şeklindeki normal yaşa bağlı değişiklikler, yaşlandıkça artan riski kısmen açıklar. Başka bir olası neden, yaşlandıkça, boyunda ve dilde daha fazla yağ dokusu birikmesidir.

Sağlıksız Yaşam Tarzı Alışkanlıkları ve Uyku Apnesi

Alkol, sigara içmek ve aşırı kilo veya şişmanlık, uyku apnesi riskini artırabilir.

Alkol, ağız ve boğazdaki kasların gevşemesini artırarak, üst solunum yolunu kapatabilir. Ayrıca beynin uyku kontrolünü veya solunumla ilgili kasları nasıl kontrol ettiğini de etkileyebilir.
Sigara içmek üst solunum yolunda iltihaplanmaya neden olarak, solunumu etkileyebilir veya beynin uyku kontrolünü veya solunumla ilgili kasları nasıl kontrol ettiğini etkileyebilir.
Sağlıksız beslenme düzenleri ve fiziksel aktivite eksikliği, aşırı kilo ve şişmanlığa yol açarak, uyku apnesine neden olabilir.

Aile Öyküsü, Genetiği ve Uyku Apnesi

Araştırmacılar, aile geçmişini uyku apnesi için bir risk faktörü olarak tanımladılar, ancak sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürmek bu riski azaltabilir. İkizlerde yapılan çalışmalar uyku apnesinin kalıtsal olabileceğini göstermiştir. Bazı genler uyku apnesi ile ilişkilidir; bunlar, yüz ve kafatasının yapısal gelişimi ile ilintilidir ve beynin uykuyu ve nefes alışlarımızı nasıl kontrol ettiği ile ilişkisi vardır. Bazı genler ayrıca obezite ve iltihaplanma ile ilişkilidir.

Irk ve Etnik Köken ve Uyku Apnesi

Uyku apnesi siyahlar, Hispanikler ve Amerikan yerlileri gibi bazı etnik kökenli insanlar arasında, beyazlardan daha yaygındır.

Uyku Apnesi Önlenebilir mi?

Uyku apnesini taramak için doktorunuz tıbbi geçmişinizi ve semptomlarınızı gözden geçirecektir. Uyku apnesini önlemek için doktorunuz sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir.

Uyku Apnesi Taraması

Uyku apnesini veya diğer uyku bozukluklarını taramak için doktorunuz size, gün içinde veya araba kullanırken ne kadar uykulu hissettiğiniz gibi, bu durumun ortak belirti ve semptomlarını ve sizin veya eşinizin, horladığınızı fark edip etmediğinizi, uykunuz sırasında solunumunuzun durması veya kesik soluk alıp almadığınızı sorabilir. Doktorunuz bu durumu geliştirme riskinizi değerlendirmek ve fiziksel ölçümlerinizi almak için sorular sorabilir.

Doktorunuz ayrıca, kontrol edilmesi zor olan yüksek tansiyon gibi, teşhis edilmemiş, uyku apnesinin herhangi bir komplikasyonunun olup olmadığını da görmek isteyecektir. Taramanın bir uyku solunum bozukluğunu işaret etmesi durumunda tanıyı doğrulamak için bir uyku uzmanına başvurabilirsiniz.

Sağlıklı Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Uyku apnesi geliştirmek için risk faktörlerine sahip olmak konusunda endişeleriniz varsa, kalp dostu bir beslenme tarzı, sağlıklı bir kilo hedeflemek ve korumak, sigarayı bırakmak ve alkol alımını sınırlamak dahil olmak üzere doktorunuzdan sağlıklı yaşam tarzı değişiklikleri önermesini isteyin.

Doktorunuz, uyurken yan pozisyonda yatmanız ve önerilen miktarda uyumanız gibi sağlıklı uyku alışkanlıkları benimsemenizi önerebilir.

Bu konularla da ilgilenebilirsiniz:

Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?