Zinde Yaşam Platformunuz
Yüksek Kolesterol Nasıl Tedavi Edilir?
Doktorlarınız yüksek kan kolesterolü taraması için rutin lipid paneli kan testleri isteyeceklerdir. Bu kan testlerinin zamanlaması ve sıklığı, yaşınıza ve risk faktörlerinize veya yüksek kan kolesterolü, kalp krizi veya inme gibi diğer kardiyovasküler hastalıklar için aile geçmişinize bağlı olacaktır. Yüksek kan kolesterolünü önlemenize yardımcı olmak için doktorunuzun tavsiye edebileceği kalp dostu yaşam tarzı değişiklikleri hakkında bilgi edinin.
Kalp Dostu Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Yüksek kolesterolünüzü düşürmenize veya kontrol etmenize yardımcı olmak için doktorunuz, aşağıdaki yaşam boyu kalp dostu yaşam tarzı değişikliklerini takip etmenizi önerebilir:
• Kalp Dostu Beslenme: Kalp dostu beslenme, yediğiniz doymuş ve trans yağ miktarını sınırlamayı içerir. Ayrıca, kan kolesterolü seviyelerini ve kardiyovasküler hastalık riskini düşürmeye yardımcı olabilecek bitkisel yağlardan ve omega-3 yağ asitleri yönünden yüksek balık tüketmeyi de içerir. Terapötik Yaşam Tarzı Değişiklikleri Diyeti ve DASH Beslenme Planı size LDL kolesterolünüzü düşürmede yardımcı olabilir. Bu planlar aynı zamanda şeker gibi rafine karbonhidratlar yerine, tam tahıllar, meyveler ve sebzeler yemeyi teşvik eder. Doktorunuzla yapabileceğiniz diğer beslenme değişiklikleri hakkında konuşun.
• Fiziksel Olarak Aktif Olmak: Her hafta fiziksel olarak aktif olmanın ve önerilen miktarda fiziksel aktivite yapmanın birçok sağlık yararı vardır. Araştırmalar fiziksel aktivitenin LDL kolesterolü ve trigliseritleri azaltabildiğini ve iyi yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) kolesterolünü artırabildiğini göstermiştir. Herhangi bir egzersiz programına başlamadan önce doktorunuza hangi fiziksel aktivite seviyesinin sizin için uygun olduğunu sorun.
• Sağlıklı Bir Kilo Hedeflemek: Yüksek kan kolesterolünüz varsa ve aşırı kilolu ya da obezseniz, sağlıklı bir kilo almayı hedefleyerek sağlığınızı yükseltebilirsiniz. Araştırmalar, fazla kilolu veya obeziteye sahip yetişkinlerin, LDL kolesterolünü azaltabildiğini ve HDL kolesterolünü, kilolarının sadece yüzde 3'ünü veya yüzde 5'ini kaybederek artırabileceğini göstermiştir. 6 ayda yüzde 5 ila yüzde 10 kilo kaybı sağlanması önerilir.
• Stres Yönetimi: Araştırmalar, kronik stresin bazen LDL kolesterol seviyelerini artırabileceğini ve HDL kolesterol seviyelerini azaltabildiğini göstermiştir.
• Sigarayı Bırakmak: Çeşitli kaynaklar kalp sağlığına odaklanırlar ve sigara içmeyi bırakma konusunda temel bilgiler sunarak bu konuda yardımcı olabilirler.
Yüksek Kolesterol (Hiperkolesterolemi) İlaçları
Yüksek kolesterol seviyenizi yalnızca yaşam tarzı değişiklikleri ile azaltamaz veya kontrol edemezseniz, doktorunuz bir ilaç yazabilir.
• Statinler karaciğerde kolesterol sentezini inhibe ederek protein HMG-CoA redüktazın kolesterol üretmesini engeller. Karaciğer hücreleri, kandan LDL alımını artırmak için hücre yüzeyinde daha fazla LDL reseptörü sentezleyerek düşük kolesterolü dengelemeye çalışır. Statinler, 10 yaş ve üzeri kişilerde yüksek kan kolesterolünü tedavi etmek için kullanılan en yaygın ilaçtır. Bazı durumlarda, doktorlar statin'i 10 yaşından küçük insanlara da verebilir.
• PCSK9 inhibitörleri, karaciğerde LDL reseptörünün tahribatını azaltarak LDL kolesterolünü düşürür ve LDL kolesterolünü kandan uzaklaştırmaya yardımcı olur.
• Safra asidi tutucuları safra asitlerinin yeniden emilimini engeller ve kolesterolün safra asitlerine dönüşümünü arttırır. Bunun, plazma kolesterol seviyelerini düşürme etkisi vardır.
• Ezetimib diyetteki kolesterolün bağırsakta emilmesini engeller.
• Lifler, çok düşük yoğunluklu lipoprotein (VLDL) kolesterolünün uzaklaştırılmasını teşvik eder.
• Lomitapid, karaciğerin VLDL kolesterolü kana salmasını engeller. Sadece ailesel hiperkolesterolemisi olan hastalarda kullanılır.
• Mipomersen, kandaki, HDL olmayan kolesterol seviyesini azaltır. Sadece ailesel hiperkolesterolemisi olan hastalarda kullanılır.
• Niasin (nikotinik asit) kötü LDL kolesterolü ve trigliseritleri azaltır, HDL kolesterolü yükseltir.
Doktorunuz ilaçları tedavi planınızın bir parçası olarak reçete ediyorsa, sağlıklı yaşam tarzınıza devam ettiğinizden emin olun. İlaçların ve kalp dostu yaşam tarzı değişikliklerinin kombinasyonu, yüksek kan kolesterolünüzü düşürmenize ve kontrol etmenize yardımcı olur.
Hangi ilacın sizin için en iyisi olduğuna karar vermenize yardımcı olacak olası yan etkiler hakkında doktorunuzla konuşun.
Yüksek Kolesterol Önlenebilir mi?
Kan Testleri- Yüksek Kolesterol
Doktorlar, kanınızda sağlıklı kolesterol seviyelerinin olup olmadığını kontrol etmek için lipid panellerini kullanır. Bir lipid paneli, kanınızdaki toplam kolesterol, yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) kolesterol ve yüksek yoğunluklu olmayan lipoprotein (HDL olmayan) kolesterol seviyelerini ölçecektir . HDL olmayan kolesterol, düşük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterol içerir ve HDL kolesterol seviyelerinizi toplam kolesterol seviyelerinizden çıkartarak hesaplanır . Yaşınıza ve cinsiyetinize göre sağlıklı kan kolesterol seviyeniz olup olmadığını öğrenmek için aşağıdaki tabloya bakın.
Sağlıklı kan kolesterol düzeyleri yaşa ve cinsiyete göre değişir. 19 yaşında veya daha küçükseniz, toplam kolesterol seviyeniz desilitre (mg / dL) kan başına 170 miligramdan az olmalı, HDL olmayan kolesterol seviyeniz 120 mg / dL'den az olmalı, LDL kolesterol seviyeniz 100 mg / dL'den daha düşük olmalıdır. HDL kolesterol seviyeniz 45 mg / dL'den fazla olmalıdır.
Eğer 20 yaş veya daha büyükseniz, toplam kolesterolünüz 125 ile 200 mg / dL arasında olmalı, HDL olmayan kolesterol seviyeniz 130 mg / dL'den az, LDL kolesterol seviyeniz 100 mg / dL'den az olmalı ve HDL kolesterol seviyeniz erkek iseniz 40 mg / dL veya daha yüksek, kadın iseniz 50 mg / dl veya daha yüksek olmalıdır.
Bu taramayı ne zaman yaptırdığınız yaşınıza, risk faktörlerinize, kalp krizi veya inme, felç, yüksek kan kolesterolü ve ateroskleroz gibi kardiyovasküler hastalıklar yönünden aile geçmişinize bağlı olacaktır.
• 19 yaşında veya daha genç. Tarama 9 ila 11 yaşlarında başlar ve her 5 yılda bir tekrarlanmalıdır. Ailesinde yüksek kan kolesterol, kalp krizi veya felç öyküsü varsa tarama 2 yaşından daha erken yapılabilir.
• 20 yaşında veya daha büyük. Daha genç yetişkinler her 5 yılda bir taranmalıdır. 45 ila 65 yaş arasındaki erkekler ve 55 ila 65 yaşlarındaki kadınlar her 1 ila 2 yılda bir taranmalıdır.
Kan kolesterol seviyeleriniz yaşınız ve cinsiyetiniz için sağlıklı bir aralıkta değilse, doktorunuz yüksek kan kolesterolünüzü düşürmenize veya kontrol etmenize yardımcı olmak için “Kalp Dostu Yaşam Tarzı Değişiklikleri” önerebilir ve tekrar kanda bir lipid profil testi bakmak isteyebilir.
Kolesterolün vücudumuzdaki birçok organın önemli bir parçası olduğunu ve yüksek düzeylerde kötü kolesterol seviyelerinin, kardiyovasküler hastalık riskini artırabileceğini biliyor muydunuz?
Kolesterol, vücudumuz için önemli bir yapı taşıdır. Kolesterol, karaciğer ve beyinden önemli katkılar alarak, vücuttaki birçok organ tarafından üretilir. Vücut aynı zamanda diyetten bir miktar kolesterol alır, ancak bunun kan kolesterol düzeyleri üzerinde küçük bir etkisi vardır. Kolesterol, tüm hücre zarlarının önemli bir bileşenidir ve hormonlar, yağda çözünen vitaminler ve yemeğinizi sindirmenize yardımcı olan safra asitleri gibi temel molekülleri yapmak için kullanılır.
Ayrıca lipit panelinizde trigliseritler için bir ölçüm görebilirsiniz. Kolesterol gibi, trigliseritler de bir çeşit kan yağıdır. Trigliseritler ihtiyacınız olandan daha fazla kalori aldığınızda oluşur. Kaslarınıza enerji sağlayabilirler. Trigliserit seviyeleri çok yüksek olduğunda, sizi kalp krizi veya felç riski altına sokabilirler.
Yüksek Kolesterolü Önleyen Kalp Dostu Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Yüksek kolesterolü önlemek için veya bazı risk faktörleriniz varsa, doktorunuz sağlıklı beslenme, fiziksel olarak aktif olma, sağlıklı kilo alma, sigarayı bırakma ve stres yönetimini içeren kalp dostu yaşam tarzı değişikliklerini benimsemenizi önerebilir.
Yüksek Kolesterol Belirtileri Nelerdir?
Yüksek kan kolesterolü spesifik semptomlara neden olmaz. Teşhis edilmemiş veya tedavi edilmemiş yüksek kan kolesterolü, kalp krizi ve felç gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir.
Komplikasyonlar- Yüksek Kolesterol
Yüksek kan kolesterol düzeyleri, ateroskleroza veya tüm vücuttaki kan damarlarında plak birikimlerinin artmasına neden olur. Zamanla, kronik veya kontrolsüz yüksek kan kolesterolü, aşağıdakiler dahil ciddi komplikasyonlara neden olabilir:
Karotid Arter Hastalığı
Anjina ve kalp krizi dahil koroner kalp hastalığı
Periferik arter hastalığı
İnme/felç
Yüksek kan kolesterolünün neden bu komplikasyonlara neden olabileceğini biliyor musunuz?
Hücreler, kolesterolü tahrip edemezler, bu yüzden fazla kolesterolü, ortadan kaldırılmak üzere karaciğere geri götürmek için yüksek yoğunluklu lipoproteine (HDL) aktarırlar. Bu şekilde, HDL kalbinizi aterosklerotik hastalıklardan korur, bu nedenle HDL kolesterolüne bazen iyi kolesterol denir.
Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) olan bir lipoprotein, periferal dokulara kan kolesterolünün yüzde 75ini taşır. LDL, karaciğer tarafından elimine edilir veya tekrar kullanılmak üzere kandan uzaklaştırılır. LDL miktarı çok yüksek olduğunda, karaciğer bunun hepsini ortadan kaldıramaz. Kan damarlarında birikir, ateroskleroz gelişimine katkıda bulunur, bu nedenle bazen LDL kolesterolüne kötü kolesterol denir.
Yüksek Kolesterol Tanı / Teşhisi
Doktorunuz sizi tıbbi ve aile geçmişinize, fizik muayenenize veya tekrarlayan lipid paneli kan testlerinde sürekli olarak yüksek yoğunluklu düşük lipoprotein (LDL) kolesterol seviyelerine sahip olup olmadığınıza bağlı olarak yüksek kan kolesterol ile teşhis edebilir.
Doktorunuz, diğer tıbbi durumların yüksek kan kolesterolüne neden olup olmadığını anlamak için daha fazla test yapabilir.
Sağlıksız Kolesterol Seviyelerini Tarama
Doktorlar, yüksek kan kolesterolünü teşhis etmek için lipid panel testleri kullanır. Bir lipid paneli, toplam kolesterol, iyi yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) kolesterol ve yüksek yoğunluklu olmayan lipoprotein (HDL olmayan) kolesterol düzeylerini ölçecektir. HDL olmayan kolesterol, LDL kolesterol içerir ve HDL kolesterol seviyelerinizi toplam kolesterol seviyelerinizden çıkararak hesaplanır.
LDL kolesterol de içeren HDL olmayan kolesterol veya total kolesterol seviyeniz, yaşınız, cinsiyetiniz ve sağlık durumunuz için beklenen seviyeden daha yüksekse, doktorunuz size yüksek kolesterol teşhis edebilir.
Tıbbi Geçmiş
Doktorunuz yeme ve fiziksel aktivite alışkanlıklarınızı, aile geçmişinizi ve yüksek kan kolesterol, kalp krizi veya felç için diğer risk faktörlerinizi soracaktır. Doktorunuz başka herhangi bir belirti veya semptomunuz olup olmadığını sorabilir. Bu bilgiler doktorunuzun, yüksek kolesterole sahip olmanıza neden olabilecek komplikasyonlar veya başka koşullar olup olmadığını belirlemesine yardımcı olabilir.
Fizik Muayene
Fizik muayeneniz sırasında doktorunuz, ksantomalar gibi çok yüksek kan kolesterol belirtileri veya yüksek kan kolesterolüne neden olabilecek diğer hastalık belirtileri olup olmadığını kontrol edecektir.
Diğer tıbbi durumlar için testler
Doktorunuz, yüksek kan kolesterolünüze neden olabilecek diğer tıbbi durumlar için aşağıdaki testlerden bazılarını görmek isteyebilir:
• Kan Testleri Tiroid hormon seviyenizi kontrol etmek için yapılır, yüksek kan kolesterol seviyelerinin veya trigliseritler gibi diğer yağların bir nedeni olarak hipotiroidizmi ekarte etmeye yardımcı olabilir.
Toplam testosteron ve dehidroepiandrosteron sülfat testleri polikistik over sendromunu (PKOS) ekarte etmede yardımcı olabilir.
• Pelvik ultrason, yumurtalıkları incelemek ve kistleri tespit etmek için kullanılır. Bu, kolesterol seviyelerini etkileyebilecek PKOS’un ekarte edilmesine yardımcı olabilir.
• Cilt biyopsisi Kolesterol seviyelerini etkileyebilen sedef hastalığı gibi enflamatuar hastalıkların ekarte edilmesine yardımcı olmak için yapılır.
Bu konularla da ilgilenebilirsiniz:
Yüksek Kolesterol Nedir? Neden Olur?
Yüksek Kolesterol Belirtileri Nelerdir?
Yüksek Kolesterol Nasıl Tedavi Edilir?
Yüksek Kolesterol İlaçları Nelerdir?