Zinde Yaşam Platformunuz
Astım Nedenleri, İşaretleri, Belirtileri
Astım, akciğerlerdeki hava yollarını aralıklı olarak iltihaplayan ve daraltan kronik veya uzun süreli bir durumdur. Enflamasyon solunum yollarını şişirir. Astım, hırıltılı solunum, göğüs sıkışması, nefes darlığı ve öksürük dönemlerine neden olur. Astımı olan kişiler, hafif ila şiddetli arasında değişen ve nadiren veya her gün ortaya çıkabilecek semptomlar yaşayabilir. Semptomlar kötüleştiğinde buna astım krizi denir. Astım her yaştan insanı etkiler ve genellikle çocukluk döneminde başlar.
Astım süreç yönetiminin amacı, bir astım eylem planı ile durumu kontrol etmektir. Astım eylem planı, izleme, tetikleyici faktörlerden kaçınma ve ilaç kullanımını içerebilir.
6 Yaş Altındaki Çocuklarda Astım
Altı yaşından küçük bir çocuğun astım veya başka bir solunum rahatsızlığı olup olmadığını söylemek zor olabilir, çünkü spirometri gibi bir solunum fonksiyon testi yapamazlar. Geçmişini ve semptomlarını kontrol ettikten sonra, doktor çocuğun ne kadar iyi tepki verdiğini görmek için birkaç ay boyunca astım ilaçlarını deneyebilir. Soğuk algınlığı veya solunum yolu enfeksiyonları esnasında hırıltısı bulunan çocukların yaklaşık yüzde 40'ına astım teşhisi konulur.
Astımın Nedenleri Nelerdir?
Astım her yaştan insanı etkiler, ancak sıklıkla çocukluk döneminde başlar. Bazen astım erişkinlerde, özellikle kadınlarda gelişir. Bu tip astıma yetişkin başlangıçlı veya geç başlangıçlı astım denir.
Ortamınız veya mesleğiniz, aile geçmişiniz veya genleriniz, diğer tıbbi durumlarınız, ırkınız veya etnik kökeniniz ya da cinsiyetiniz nedeniyle astım riskiniz artabilir.
Çevre veya Meslek
İş yerindekiler de dahil olmak üzere, çevresel riskler astım gelişme veya varolan semptomlarını kötüleştirme riskini artırabilir.
Hamilelik sırasında veya erken çocukluk yıllarında sigara dumanına maruz kalması, çocuğun erken yaşlarda astım semptomları geliştirme riskini artırır. Bu maruz kalma ayrıca akciğer büyümesini ve gelişimini de etkileyebilir.
Ortamda farklı mikroplara maruz kalmak, özellikle hayatın erken dönemlerinde, bağışıklık sisteminin gelişimini etkileyebilir. Bağışıklık sistemi üzerindeki bu etkiler astım gelişme riskini artırabilir veya astıma karşı koruyabilir.
İşyerinde, kimyasal tahriş edici maddeler veya endüstriyel tozlar gibi maruziyetler, hassas insanlarda astım gelişme riskinin artmasıyla da ilişkilendirilebilir. Bu tip astıma mesleksel astım denir. Bu tür astım yıllar boyunca gelişebilir ve sıklıkla maruz kalmazsanız bile ileriki yıllarda da devam eder.
Kirlilik veya alerjenlerden kaynaklanan kötü hava kalitesi astımı kötüleştirebilir. Hava kirletici maddeler, ısıtıcılardan veya araçlardan gelen gazları içerir. Havadaki alerjenler polen, toz veya diğer hava parçacıklarını içerebilir.
Farklı mikroplara maruz kalmak, astım gelişme riskinizi nasıl etkiler?
Çevrede ve her insanın vücudunda farklı türlerde mikroplar bulunur. Mikroplar, yaşadığınız yer gibi, çevreye bağlı olarak değişebilir. Araştırmacılar, çocukluk döneminde belirli mikrop türlerine veya daha yüksek miktarlarda mikroplara maruz kalmanın, bağışıklık sisteminizin gelişimini etkileyebileceğini keşfetti. Bu da daha sonra yaşamda alerjik reaksiyonların olup olmadığını belirleyebilir.
Örneğin, çocukluğunda çiftliklerde yaşayan insanlar daha fazla mikrop türüne maruz kaldılar ve araştırmalar bunun daha sonraki yaşamlarında astımı önlemeye yardımcı olabileceğini gösteriyor. Toz akarı alerjileriyle ilgili olarak mikropların astıma karışıp karışmayacağını araştıran çalışmalar da mevcuttur.
Astımda Genetik ve Aile Öyküsü
Genler ve aile öyküsü astım gelişme riskinizi artırır.
Astımı olan bir ebeveyne sahip olmak, özellikle de annenin astımı varsa, çocuğun astım gelişme riskini arttırır.
Miras edinilen genler bağışıklık sistemi gelişimindeki etkisi nedeniyle astım gelişiminde rol oynar. Birden fazla genin dahil olması muhtemeldir.
Diğer tıbbi durumlar
Astım genellikle aşağıdakiler gibi diğer tıbbi durumlarla bağlantılıdır:
Alerjiler. Astım genellikle bir tür alerjik reaksiyondur. Astımı olan kişilerde sıklıkla başka alerjiler vardır. Yiyecek alerjileri olabilir veya polenlere karşı burun akıntısı veya tıkanıklığı olabilir. Polen, küf veya toz gibi havadaki maddelere erken çocukluk döneminde alerjik reaksiyonlar verdiyseniz, astım gelişimi için yüksek risk altında olabilirsiniz. Alerjiniz ne kadar fazlaysa, astım riskiniz de o kadar yüksek olur.
Şişmanlık
Solunum Yolu Enfeksiyonları ve Hırıltı. Genellikle virüslerin neden olduğu solunum yolu enfeksiyonu olan küçük çocuklar, erken yaşta astım semptomları geliştirme riski altındadır.
Irk veya Etnik Köken
Afrikalı ve Güney Amerikalılar, diğer ırklardan veya etnik kökenlerden daha fazla astım riski altındalar.
Cinsiyet
Çocuklar arasında kızlardan daha fazla erkek astım hastasıdır. Gençler ve yetişkinler arasında astım, kadınlarda erkeklerden daha yaygındır.
Astım İşaretleri, Belirtiler ve Komplikasyonları
Astımın belirti ve semptomlarının ne sıklıkta ortaya çıktığı, astımın ne kadar şiddetli veya şiddetli olduğuna ve alerjenlere maruz kalmanıza bağlı olabilir. Bazı insanlar her gün semptomları yaşarken, diğerleri sadece yılın birkaç günü bunları tecrübe edebilir.
Bazı insanlar için astım rahatsızlığa neden olabilir, ancak günlük aktivitelere müdahale etmez. Bununla birlikte, daha şiddetli astımınız varsa, astımınız yapabileceklerinizi sınırlayabilir.
Astım iyi kontrol edildiğinde semptomlara neden olmayabilir. Belirtiler kötüleştiğinde, buna astım krizi veya alevlenme denir. Zamanla, kontrolsüz astım akciğerlere zarar verebilir.
Astımda Belirtiler Bulgular
Astımın belirti ve semptomları şunları içerebilir:
Göğüste sıkışma
Öksürük, özellikle gece veya sabah
Nefes darlığı
Nefes alıp verirken ıslık sesi çıkaran hırıltı
Astım atakları, semptomların daha da kötüleşmesi durumunda ortaya çıkan bölümlerdir. Astım atakları aniden ortaya çıkabilir ve hayatı tehdit edici olabilir. Ciddi astımı olan kişiler, astım ataklarını daha sık yaşarlar.
Farklı tıbbi nedenler astım ile aynı semptomlara neden olabilse de, astımı olan kişilerde genellikle aşağıdaki özelliklerden bazıları görülür:
Aynı gün içinde veya farklı zamanlarda sönüp alevlenen tarzdadırlar.
Soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlarla başlar veya daha da kötüleşirler.
Egzersiz, alerji, soğuk hava ya da gülmekten ya da ağlamaktan kaynaklanan hiperventilasyonla tetiklenirler.
Geceleri veya sabahları daha kötüdürler.
Bu konuyla da ilgilenebilirsiniz:
Astımda Sağlıklı Yaşam Tarzı Değişiklikleri