Zinde Yaşam Platformunuz
Solunum Sisteminin Yapısı
Solunum sistemi nefes almanıza yardımcı olur. Solunum sisteminin ana parçaları akciğerler, hava yolları ve nefes almayı sağlayan kaslardır. Kalp, damarlar, arterler ve kılcal damarlardan oluşan dolaşım sistemi, akciğerlere kan getirir ve akci ğerlerden kan taşırken, vücudun dokularına besin ve oksijen verir; diğer yandan karbondioksit ve atık ürünleri vücuttan uzaklaştırır. Solunum sistemi ile birlikte çalışan diğer vücut sistemleri arasında sinir sistemi, lenfatik sistem ve bağışıklık sistemi bulunur.
Akciğerler
Akciğerleriniz göğüs kemiğinizin her iki tarafında bulunur ve göğüs boşluğunuzun içini doldurur. Sağ akciğer, lob adı verilen üç ana bölüme ayrılmıştır ve sol akciğerde, kalp için yer açmak üzere iki lob bulunur. Sol akciğeriniz, sağ akciğerinizden biraz daha küçüktür.
Havayolları
Havayolları, akciğerlerinize oksijen bakımından zengin hava taşıyan borulardır. Ayrıca ciğerlerinizden karbondioksit (atık gaz) taşırlar.
Havayolları şunları içerir:
• Ağız
• Burun ve bağlantılı hava kanalları burun boşluğu ve sinüsler olarak adlandırılır
• Larinks veya ses kutusu
• Trakea veya nefes borusu
• Bronşiyal tüpler veya bronşlar denilen tüpler ve bunların dalları
• Bronşiyal tüplerden dallanan bronşiyol adı verilen küçük tüpler
Havayolları Nasıl Çalışır?
Hava vücudunuza ilk olarak havayı ıslatan ve ısıtan burnunuz veya ağzınızdan girer. Soğuk ve kuru hava ciğerlerinizi tahriş edebilir. Hava daha sonra ses kutunuzun üzerinden geçer ve soluk borunuzdan aşağı iner. Nefes borusu ciğerlerinize giren iki bronş tüpüne ayrılır. Kıkırdak adı verilen sert bir doku, bronşiyal tüplerin açık kalmasına yardımcı olur.
Akciğerlerin içinde, bronşiyal tüpleriniz bronşiyol adı verilen binlerce daha küçük, daha ince tüplere dallanır. Bronşiyollerin kas duvarları bronşiyal tüplerden farklıdır. Bronşiyollerin açık kalmasına yardımcı olmak için kıkırdak bulunmadığından duvarlar borulardan daha fazla veya daha az hava akışı sağlamak için genişleyebilir veya daralabilir.
Binlerce bronşiyol alveol denilen küçük yuvarlak hava keselerinin kümeleriyle sonuçlanır . Akciğerlerinde yaklaşık 150 milyon alveol vardır. Normalde alveolleriniz elastiktir, yani boyutları ve şekilleri kolayca değişebilir. Sürfaktan adlı madde kese içini veya alveolleri kaplar ve hava keselerinin açık kalmasına yardımcı olur.
Bu alveollerin her biri, kılcal damarlar denilen küçük bir kan damarı ağıyla kaplıdır. Alveollerin kılcal damarlarla temas ettiği alana akciğer interstisyumu denir. Kılcal damarlar kanı vücudunuzdan geçiren bir atardamar ve toplardamar ağına bağlanır.
Pulmoner arter ve dalları, karbondioksit yönünden zengin ve oksijen yönünden fakir kanı, hava keseciklerini saran kılcal damarlara taşır. Karbondioksit, Kandan, alveollerin içindeki havaya doğru hareket eder. Aynı zamanda, oksijen havadan kılcal damarlardaki kana geçer.
Vücudunuz Havayollarını Yiyeceklerden veya Bakterilerden Nasıl Korur?
Yutkunduğunuzda, epiglot olarak adlandırılan ince bir doku kapağı nefes borunuzu kapatır. Bu, yiyecek ve içeceklerin akciğerlerinize yol açan hava kanallarına girmesini önler.
Ağız ve burnun bazı parçaları haricinde, üst solunum yolları silia adı verilen, saç benzeri yapılara sahip hücreler ve yapışkan mukus üreten hücrelerle kaplıdır. Bu kirpiksi yapılar ve mukus, mikropları ve havayı soluduğunuzda solunum yollarına giren diğer parçacıkları hapseder. Kirpiksi yapı daha sonra mukus kaplı partikülleri burun veya ağzına kadar süpürür. Oradan yutulur ya da öksürerek veya hapşırarak uzaklaştırılırlar.
Solunum Kasları ve Plevra
Akciğerler, iki tabakalı bir zar olan plevra ile çevrelenmiştir. Bu iki katman arasındaki boşluğa plevral boşluk denir. Zarın hücreleri, solunum esnasındaki sürtünmeyi azaltmak için kayganlaştırıcı olarak işlev gören plevral sıvı üretirler.
Akciğerler sünger gibidir; kendi başlarına hareket edemezler. Göğsünüzdeki ve karnınızdaki kaslar ciğerlerinizdeki havanın içeri akması için yer açmak için kasılır veya sıkışır. Ardından kaslar gevşer ve göğüsteki alanın küçülmesine ve havanın geri çekilmesine neden olur.
Bu kaslar şunları içerir:
Diyafram Akciğerlerinizin altında kubbe şeklinde bir kastır. Göğüs boşluğunu karın boşluğundan ayırır. Diyafram nefes almak için kullanılan ana kastır.
İnterkostal kaslar Kaburgalarınız arasında bulunurlar. Ayrıca nefes almanıza yardımcı olmakta büyük rol oynarlar.
Karın kasları Fiziksel aktivite sırasında olduğu gibi hızlı nefes almanıza yardımcı olurlar.
Yüz, ağız ve farenks kasları Farinks, boğazın ağzın hemen arkasındaki kısmıdır. Bu kaslar, solunuma yardımcı olmak için dudakları, dili, yumuşak damak ve diğer yapıları kontrol eder. Bu kaslarla ilgili sorunlar uyku apnesine
neden olabilir.
Boyun ve köprücük kemiği bölgesindeki kaslar Bu kaslar, nefes almada görevli diğer kaslar iyi çalışmadığında veya akciğer hastalığı nefes alışınızı etkilediğinde, nefes almanıza yardımcı olur.
Üst omurilikteki sinirlerin hasar görmesi, diyaframın ve diğer kasların göğsünüz, boynunuz ve karnınızdaki hareketini engelleyebilir. Bu, omurilik yaralanması, inme veya kas distrofisi gibi dejeneratif bir hastalık nedeniyle olabilir. Hasar, solunum yetmezliğine neden olabilir. Vücuttaki oksijen seviyelerini korumak ve organları hasardan korumak için ventilatör desteği veya oksijen tedavisi gerekebilir.
Bu konularla da ilgilenebilirsiniz: