Kadınların hamile kalabilmesi için işleyen overler (yumurtalıklar), fallop tüpleri ve rahime ihtiyacı vardır. Bu organlardan herhangi birini etkileyen durumlar, kadınlarda kısırlığa katkıda bulunabilir. Bu koşullardan bazıları aşağıda listelenmiştir ve bir dizi farklı test kullanılarak değerlendirilebilir.

1. Yumurtalık İşlevinin Bozulması ve Yumurtalık Yaşının Etkileri

Bir kadının adet döngüsü ortalama 28 gün uzunluğundadır. 1. gün “tam akış”ın ilk günü olarak tanımlanır. 24 ila 32 günde bir meydana gelen düzenli tahmin edilebilir dönemler, muhtemel yumurtlamayı yansıtır. 

Düzensiz adet dönemleri olan bir kadın muhtemelen yumurtlamaz.

Yumurtlama, bir yumurtlama tahmin kiti kullanılarak tahmin edilebilir ve adet döngüsünün 21. gününde kadının progesteron seviyesini kontrol etmek için bir kan testi ile doğrulanabilir. Bir kadının yumurtalık fonksiyonunu değerlendirmek için birkaç test mevcut olsa da hiçbir test, doğurganlığın mükemmel bir göstergesi olamaz. Yumurtalık fonksiyonunun en sık kullanılan belirteçleri, adet döneminin 3. ila 5. gününde yapılacak olan folikül (yumurta) uyarıcı hormon (FSH) değerini, bir transvajinal ultrason kullanılarak yapılacak olan anti-müllerian hormon değerini (AMH) ve antral folikül sayısını (AFC) içerir.

Yumurtalık fonksiyonundaki bozulmalar birkaç koşuldan kaynaklanabilir ve bir doktorun değerlendirmesini gerektirir.

Bir kadın adet döngüsü sırasında yumurtlamadığında, buna anovülasyon denir.

Anovülasyonun (kadının yumurtlamamasının) potansiyel nedenleri aşağıdakileri içerir:

• PCOS (Polikistik Over Sendromu),      kadınların yumurtlamamasına veya düzensiz yumurtlamasına neden olan bir      durumdur. Polikistik over sendromlu bazı kadınlar, akne ve aşırı saç      büyümesine neden olabilecek yüksek testosteron seviyelerine      sahiptir. PCOS, kadınlarda kısırlığın en yaygın nedenidir.
• Azalmış Yumurtalık Rezervi (DOR). Kadınlar,      yaşamları boyunca sahip olacakları tüm yumurtalarla doğarlar ve bir      kadının yumurta sayısı zamanla azalır. Azalmış yumurtalık rezervi,      yumurtalıklarda normalden daha az yumurta kaldığı bir durumdur. Bir      kadın yaşlandıkça, sahip olduğu yumurta sayısı doğal olarak      azalır. Konjenital (doğuştan) , tıbbi, cerrahi veya açıklanamayan      nedenlerden dolayı da ortaya çıkabilir. Yumurtalık rezervinde azalma      olan kadınlar doğal olarak gebe kalabilir, ancak doğurganlık tedavilerine      yanıt olarak daha az yumurta üretecektir.
• Fonksiyonel Hipotalamik Amenore (FHA). FHA,      aşırı egzersiz, stres veya düşük vücut ağırlığının neden olduğu bir      durumdur. Bazen anoreksiya gibi yeme bozuklukları ile ilişkilidir.
• Hipotalamus      ve hipofiz bezlerinin yanlış işlevi. Beyindeki hipotalamus ve hipofiz      bezleri normal yumurtalık fonksiyonunu koruyan hormonlar      üretir. Hipofiz bezi tarafından prolaktin hormonunun çok fazla      üretimi (genellikle iyi huylu bir hipofiz bezi tümörünün sonucu olarak)      veya hipotalamus veya hipofiz bezinin yanlış fonksiyonu, bir kadının      yumurtlamamasına neden olabilir.
• Prematür (Erken) Yumurtalık Yetmezliği. Bazen      erken menopoz olarak da adlandırılan Erken Yumurtalık Yetmezliği, bir      kadının yumurtalıkları 40 yaşından önce yetersiz olduğunda ortaya      çıkar. Bazen kemoterapi veya pelvik radyasyon tedavisi gibi belirli      maruziyetler ve bazı tıbbi durumlar erken menopoza neden olsa da, bu      durumun nedeni genellikle açıklanamaz. Erken yumurtalık yetmezlikli      kadınların yaklaşık % 5 ila % 10'u doğal olarak gebe kalır ve normal bir      gebelik yaşayabilir.
• Menopoz, genellikle 50 yaş civarında ortaya çıkan      yumurtalık fonksiyonunda yaşa uygun bir düşüştür. Tanım olarak, bir yıl      boyunca adet görmeyen kadın menopozdadır. Sıcak basması, ruh hali      değişiklikleri, uyku güçlüğü ve diğer semptomlar da yaşayabilir.

2. Fallop Tüpü Tıkanıklığı

Tıkanmış fallop tüpleri için risk faktörleri, pelvik enfeksiyon öyküsü, patlamış apandisit öyküsü, gonore (bel soğukluğu) veya klamidya öyküsü, bilinen endometriyoz veya abdominal cerrahi (karın ameliyatları) öyküsü olabilir.

Tüplerin değerlendirilmesi, HSG adı verilen bir X-ışını (röntgeni) veya ameliyathanede CP kullanılarak (laparoskopi sürecinde yapılabilecek) ve küçük bir kesi ile laparoskop ile yapılan bir cerrahi prosedür sayesinde sağlanabilir.

• HSG,      uterus ve fallop tüplerinin röntgenidir. Bir radyolog rahim içine      rahim ağzından boya enjekte eder ve aynı zamanda boyanın fallop      tüplerinden serbestçe hareket edip etmediğini görmek için X-ışını fotoğrafları      çeker. Bu tüplerin kalibre (çap) ve açıklığının değerlendirilmesine      yardımcı olur.
• CP, HSG'ye      benzer ancak laparoskopi sırasında ameliyathanede yapılır. Mavi      renkli boya rahim ağzından rahime geçerek, dökülme ve tüplerin kalibresi      (şekli) değerlendirilir.

3. Anormal Rahim Konturu (Rahmin Fiziksel Özellikleri)

Bir kadının semptomlarına bağlı olarak, rahim, fibroid veya diğer anatomik anormalliklerin varlığını tespit etmek için transvajinal ultrason ile değerlendirilebilir. Miyomların endometriyal boşluğa girebileceğinden şüphe ediliyorsa, rahim ortamını daha fazla değerlendirebilmek için bir SHG veya histeroskopi işlemi yapılabilir.