Zinde Yaşam Platformunuz
Insülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Nedir?
Bu sayfada:
• İnsülin Nedir?
• İnsülin Direnci Nedir?
• Gizli Şeker - Prediyabet Nedir?
• İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Risk Faktörleri
• İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Nedenleri
• İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Belirtileri
• İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Tanısı / Teşhisi
• İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Önlenebilir mi?
İnsülin direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet, vücudunuz insülini iyi kullanmadığında ortaya çıkar.
İnsülin Nedir?
İnsülin, pankreas tarafından üretilen bir hormondur ve kanınızdaki glukozun (kan şekeri) enerji için kullanıldığı kas, yağ ve karaciğerdeki hücrelere girmesine yardımcı olur. Glikoz, yediğiniz yemeklerden gelir. Karaciğer ayrıca, oruç tuttuğunuz zamanki gibi ihtiyaç zamanlarında glikoz yapar. Kan şekeri olarak da bilinen glikozun, yemek yedikten sonra seviyesi yükselir ve pankreasınız kana insülin salgılar. İnsülin daha sonra bu seviyeyi normal aralıkta tutmak için kan şekerinizi düşürür.
İnsülin Direnci Nedir?
İnsülin direnci, kaslarınızdaki, yağ dokusundaki ve karaciğerdeki hücrelerinizin, insüline iyi yanıt vermediği ve kanınızdaki glikozu kolayca alamadığı durumudur. Sonuç olarak, pankreasınız glikozun hücrelerinize girmesine yardımcı olmak için daha fazla insülin yapar. Pankreasınız, hücrelerinizin insüline karşı zayıf tepkisini yenecek kadar insülin yapabildiği sürece, kan şekeri seviyeleriniz sağlıklı aralıkta kalacaktır.
Gizli Şeker - Prediyabet Nedir?
Prediyabet (gizli şeker), kan şekeri seviyelerinizin normalden yüksek olduğu ancak diyabet tanısı alacak kadar yüksek olmadığı anlamına gelir. Prediyabet genellikle biraz insülin direncine sahip olan veya pankreastaki beta hücreleri kan glukozunu normal aralıkta tutmak için yeterli insülin yapmayan insanlarda görülür. Yeterli insülin olmadan, ekstra glikoz, hücrelerinize girmek yerine kan dolaşımınızda kalır. Bu durumda zamanla Tip 2 Diyabet (şeker hastalığı) geliştirebilirsiniz.
Türkiye’de her 3 yetişkinden yaklaşık 1 tanesinde prediyabet (gizli şeker) bulunduğu düşünülmektedir.
İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Risk Faktörleri
Genetik veya yaşam tarzı risk faktörleri olan kişilerin insülin direnci veya prediyabet geliştirme olasılığı daha yüksektir.
Risk faktörleri arasında:
• Fazla kilo veya obezite
• 45 yaş ve üstünde olmak
• Diyabetli bir ebeveyn veya kardeşi olmak
• Fiziksel hareketsizlik
• Yüksek tansiyon ve anormal kolesterol düzeyleri gibi sağlık koşulları
• Gestasyonel (Gebelik) Diyabeti öyküsü bulunmak
• Kalp Hastalığı veya inme öyküsü olmak
• Polikistik over sendromu hastası olmak
Metabolik sendromu olan kişilerin- yüksek tansiyon, anormal kolesterol düzeyleri ve geniş bel büyüklüğü kombinasyonu- prediyabet hastası olma olasılığı daha yüksektir.
Bu risk faktörleriyle birlikte, insülin direncine katkıda bulunabilecek diğer şeyler arasında:
• Belirli ilaçlar, glukokortikoidler, bazı antipsikotikler ve bazı HIV ilaçları
• Cushing Sendromu ve Akromegali gibi hormonal bozukluklar
• Uyku problemleri, özellikle uyku apnesi
Aile öyküsü, yaş veya etnik köken gibi risk faktörlerini değiştiremeseniz de, yemek yeme, fiziksel aktivite ve kilo kontrolü gibi yaşam tarzı risk faktörlerini değiştirebilirsiniz. Bu yaşam tarzı değişiklikleri, insülin direnci veya prediyabet geliştirme riskinizi azaltabilir.
Fazla kilolu veya obez olmak, insülin direnci veya prediyabet geliştirmek için risk faktörleridir.
İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Nedenleri
Araştırmacılar, insülin direncine ve prediyabetin neyin neden olduğunu tam olarak anlayamadılar, ancak aşırı kilo ve fiziksel aktivite eksikliğinin temel faktörler olduğunu düşünüyorlar.
Fazla Kilolar
Uzmanlar , obezitenin ve özellikle karın ve organların etrafındaki viseral yağ denilen aşırı yağların, insülin direncinin ana nedeni olduğuna inanıyorlar. Erkekler için 102 cm veya daha fazla, kadınlar için 89 cm veya daha fazla bir bel ölçümü insülin direnciyle bağlantılıdır. Bu, Beden Kitle Endeksiniz (BKİ) normal sınırlar içinde olsa bile geçerlidir. Bununla birlikte, araştırmalar,
Asyalıların BKİ'si yüksek olmasa bile insülin direnci açısından yüksek risk taşıdığını göstermiştir.
Eskiden araştırmacılar, yağ dokusunun sadece enerji depolaması için olduğunu düşünürlerdi. Ancak yeni çalışmalar, göbek yağının hormonlar ve diğer maddeleri üreterek vücutta kronik veya uzun süreli enflamasyona yani iltihaplanmaya neden olabilecek göstermiştir. Enflamasyon, insülin direnci, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalıkta rol oynayabilir.
Aşırı kilo, insülin direncine neden olabilir ve bu da yağlı karaciğer hastalığının gelişmesinde rol oynayabilir.
Fiziksel Hareketsizlik
Yeterli fiziksel aktivite yapmamak insülin direnci ve prediyabet ile ilişkilidir. Düzenli fiziksel aktivite vücudunuzda kan şekeri seviyenizi dengede tutabilmenizi sağlayan değişikliklere neden olur.
İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Belirtileri Nelerdir?
İnsülin direnci ve prediyabetin genellikle hiçbir belirtisi yoktur. Bazı kimseler, koltuk altı veya boynun arka ve yanlarında, akantoz nigricans denilen, ciltte koyulaşma gösterebilir. Cilt etiketleri adı verilen ciltte pek çok küçük oluşum genellikle aynı bölgelerde görülür.
Kan şekeri düzeyleri çoğu insan için semptomlara neden olacak kadar yüksek olmasa da, birkaç araştırma çalışması, prediyabetli bazı kişilerin gözlerinde retinopatiye yol açabilecek erken değişiklikler olduğunu göstermiştir. Bu sorun daha sık diyabet hastalarında görülür.
İnsülin Direnci ve Gizli Şeker - Prediyabet Tanısı / Teşhisi
Doktorlar , birinin prediyabet olup olmadığını öğrenmek için kan testlerini kullanır, ancak genellikle insülin direncini test etmez. İnsülin direnci için en doğru test karmaşıktır ve çoğunlukla araştırma için kullanılır.
Doktorlar en sık açlık kan şekeri testini veya prediyabeti teşhis etmek için A1C testini kullanır. Daha az sıklıkla, maliyeti daha yüksek ve uygulaması zor olan Oral Glukoz Tolerans Testini (OGTT) kullanırlar.
A1C testi son 3 aydaki ortalama kan glikoz değerinizi yansıtır. Açlık Kan Şekeri ve OGTT, test sırasındaki kan şekeri seviyenizi gösterir. A1C testi, diğer testler kadar hassas değildir. Bazı insanlarda OGTT'nin yakalayabileceği prediyabeti gözden kaçırabilir.
OGTT vücudunuzun bir yemekten sonra glikozu nasıl kullandığını tanımlayabilir- genellikle açlık kan şekeri seviyeniz anormal hale gelmeden önce. Genellikle doktorlar gebelik sırasında gelişen bir diyabet türü olan gestasyonel (gebelik) diyabetini kontrol etmek için OGTT'yi kullanır.
Prediyabetli insanlar önlerindeki 5 ila 10 yıl içinde yüzde 50'ye kadar diyabet geliştirme riskine sahiptirler. Prediyabetinizi yönetmek ve Tip 2 Diyabetin Önlenmesi için adımlar atabilirsiniz.
Aşağıdaki test sonuçları, Prediyabeti göstermektedir:
• A1C — yüzde 5.7 - 6.4
• Açlık Kan Şekeri - 100 - 125 mg / dL (desilitre başına miligram)
• OGTT — 140 ila 199 mg / dL
Aşırı kilolu ya da obeziteye sahipseniz veya diyabet için bir ya da birden fazla risk faktörüne sahipseniz veya ebeveynleriniz, kardeşleriniz veya çocuklarınızda tip 2 diyabet varsa, prediyabet açısından test edilmelisiniz. Risk faktörleriniz olmasa bile, 45 yaşına geldiğinizde test yaptırmaya başlamalısınız.
Sonuçlar normalse ancak diyabet için başka risk faktörleriniz varsa, en az 3 yılda bir tekrar test edilmelisiniz.
İnsülin Direnci ve Prediyabet Önlenebilir mi?
Fiziksel aktivite ve gerekliyse kilo verme, vücudunuzun insüline daha iyi yanıt vermesine yardımcı olabilir. Sağlıklı besinler yemek ve kilo vermek için daha fazla hareket etmek gibi küçük adımlar atmak, insülin direncini tersine çevirmeye yardımcı olabilir ve prediyabetli kişilerde tip 2 diyabeti önleyebilir veya geciktirebilir.
National Institute of Health tarafından yapılan bir araştırma çalışması olan Diyabet Önleme Programı (DPP), diyabet geliştirme riski yüksek olan kişilerin, başlangıç ağırlıklarının yüzde 5 ila 7'sini kaybetmesinin, hastalığa yakalanma şanslarını azaltmaya yardımcı olduğunu gösterdi. 200 kilo ağırlığında biri için bu sayı yaklaşık olarak 4.5 kg ila 6.5 kg’dır. Çalışmadaki insanlar diyetlerini değiştirerek ve fiziksel olarak daha aktif olmaları nedeniyle kilo vermişlerdir.
Diyabeti Önleme Programı ayrıca diyabeti tedavi etmek için kullanılan bir ilaç olan metformin alınmasının diyabeti geciktirebileceğini gösterdi. Metformin, gestasyonel diyabet öyküsü olan kadınlarda, genç yetişkinlerde ve obezitesi olanlarda en iyi şekilde sonuç verdi. Metformin'in sizin için uygun olup olmadığını doktorunuza sorabilirsiniz.
Plan yapmak, ilerlemenizi izlemek ve sağlık uzmanınızdan, ailenizden ve arkadaşlarınızdan destek almak, insülin direncini ve prediyabeti önleyebilecek veya tersine çevirebilecek yaşam tarzı değişiklikleri yapmanıza yardımcı olabilir.
Bu konularla da ilgilenebilirsiniz:
Şeker Hastaları Nasıl Beslenmeli