Zinde Yaşam Platformunuz
Kalp Dostu Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Doktorunuz aşağıdakiler gibi kalp dostu yaşam tarzı değişiklikleri önerebilir:
Kalp Dostu Beslenme
Sağlıklı Bir Kilo Hedefleme
Stresle Başa Çıkma
Fiziksel Aktivite
Sigarayı Bırakmak
Bu kalp dostu yaşam tarzı değişikliklerinin her biri hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki bölümleri inceleyin.
Kalp Dostu Beslenme
Kalp Dostu beslenme; sebze, meyve, kepekli tahıllar, yağsız veya az yağlı süt ürünleri, balık, yağsız et, kümes hayvanları, yumurta, fındık, tohum, soya ürünleri, baklagiller ve bitkisel yağları (hindistancevizi ve palm yağlar hariç) tüketmeyi içerir. Ayrıca, sodyum, doymuş ve trans yağları, ilave şekerleri ve alkolü sınırlar.
Doktorunuz, kan basıncını ve kandaki kötü LDL kolesterolü düşürdüğü kanıtlanmış olduğu için Hipertansiyonu Durdurma Yemek Planını (DASH- Dietary Approach to Stop Hypertension) barındıran Kalp Dostu Beslenme Yaklaşımlarını benimsemenizi önerebilir.
Yemek Yemek
Aşağıdaki yiyecekler, Kalp dostu bir diyetin temelidir.
Sebze ıspanak, lahana, kıvırcık lahana, brokoli, lahana, havuç vb…
Meyveler, elma, muz, portakal, armut, üzüm, ve kuru erik vb…
Tam tahıllar yulaf ezmesi, kahverengi pirinç ve tam tahıllı ekmek vb…
Süt Ürünleri (yağsız veya az yağlı) süt, peynir veya yoğurt vb…
Protein bakımından zengin gıdalar:
Balık somon, ton balığı veya alabalık gibi omega-3 yağ asitleri yüksek, yaklaşık haftada 230 gram
Yağsız Etler %95 yağsız dana veya kuzu eti gibi
Kümes Hayvanları Derisiz tavuk veya hindi gibi
Yumurtalar
Kuruyemiş, tohum ve soya ürünleri
Baklagiller kuru fasulye, mercimek, nohut, börülce gibi
Yağlar ve Besinler Kandaki kolesterol seviyesini ve kardiyovasküler hastalık riskini düşürmeye yardımcı olabilecek yüksek düzeyde tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ içeren besinlerdir.
Bu yağların bazı kaynakları:
Kanola, mısır, zeytin, susam, ayçiçeği ve soya fasulyesi yağları
Ceviz, badem ve çam fıstığı gibi fındıklar
Fındık ve tohum tereyağı
Somon ve alabalık
Susam, ayçiçeği, balkabağı veya keten gibi tohumlar
Avokado
soya peyniri (tofu)
Ne Kadar Yemelisin?
Vücudunuz için, cinsiyet, yaş ve fiziksel aktivite seviyenize göre değişecek olan, doğru miktarda kalori almalısınız.
Akdeniz Tarzı Sağlıklı Beslenme Düzeni
Sağlıklı Vejetaryen Beslenme Şekli
Sınırlanacak Besinler
Kalp dostu bir beslenme tarzı sodyum, doymuş ve trans yağları, ilave şekerleri ve alkolü sınırlar.
Sodyum
14 yaşın üzerindeki yetişkinler ve çocuklar günde 2.300 mg'dan az sodyum tüketmelidir. 14 yaşından küçük çocukların cinsiyetlerine ve yaşlarına göre her gün daha az sodyum almaları gerekebilir. Yüksek tansiyonunuz varsa, sodyum alımınızı daha da kısıtlamanız gerekecektir. Sizin veya çocuğunuz için ne miktarda sodyumun uygun olduğu konusunda doktorunuzla veya sağlık uzmanınızla konuşun.
Sodyumdan düşük yiyecekleri seçmenize ve hazırlamanıza yardımcı olması için bu alışveriş ve pişirme ipuçlarını deneyebilirsiniz.
Yiyecek etiketlerini okuyun ve aynı porsiyon boyutunda daha az sodyumlu ürünler seçin.
Düşük sodyum, azaltılmış sodyum veya tuz içermeyen ürünler seçin.
Önceden baharatlanmış, sosla marine edilmiş, tuzlanmış veya işlenmiş et, kümes hayvanları ve sebzeler yerine taze, dondurulmuş veya tuz içermeyen yiyecekler seçin.
Evde daha sık yiyin, böylece yiyecekleri sıfırdan pişirebilirsiniz, bu da öğünlerinizdeki sodyum miktarını kontrol etmenize olanak sağlar.
Yemek pişirirken, pirinç, erişte ve hazır makarna gibi hazır soslar, karışımlar ve “hazır” ürünleri kullanımınızı sınırlandırın.
Yiyeceklerinize tuz yerine otlar ve baharatlar ile lezzet katmayı deneyin.
Doymuş ve Trans Yağlar
Kalp dostu bir beslenme planını takip ederken, şunları yapmalısınız:
Günlük kalorilerinizin yüzde 10'undan azını, doğal olarak hayvanlardan ve bazı bitkilerden gelen yiyeceklerde bulunan doymuş yağlardan yiyin.
Yüksek miktarda trans yağ içeren yiyecekleri sınırlandırarak, trans yağların alımını mümkün olduğunca düşük tutun.
Aşağıdakiler, doymuş veya trans yağ bakımından yüksek gıda örnekleridir:
Doymuş Yağlar, Etin yağlı kesimlerinde, derili kümes hayvanlarında, tam yağlı süt gıdalarında, tereyağında, hindistancevizi ve palm yağlarında yüksek miktarlarda bulunur.
Trans Yağlar, Bazı tatlılar, mikrodalga patlamış mısır, dondurulmuş pizza, margarinler ve kahve kreması gibi kısmen hidrojenize yağlardan yapılan yiyeceklerde yüksek oranda bulunur.
Doymuş yağ ve trans yağ tüketimini sınırlamanıza yardımcı olmak için:
Beslenme etiketlerini okuyun ve doymuş yağdan yüksek yiyecekleri yağsız, az yağlı hayvansal ürünler veya tereyağı yerine zeytin veya kanola yağı gibi bitkisel yağlarla değiştirin. Yağlı etler ve yüksek yağlı süt ürünleri gibi doymuş yağlardan daha yüksek olan yiyecekler, sınırlandırılması gereken diyet kolesterolü açısından yüksek olma eğilimindedir.
Beslenme etiketlerini okuyun ve trans yağ içermeyen yiyecekleri seçin. Bazı trans yağlar süt ürünlerinde ve etlerde çok küçük miktarlarda doğal olarak bulunur. Bu çok düşük seviyelerde doğal trans yağları içeren yiyeceklerin diyetinizden çıkarılmaları gerekmez, çünkü diğer önemli besinlere sahiptirler.
Şeker Eklenmiş Gıdalar
Kalp dostu bir beslenme planını takip ederken, her gün ilave şekerlerden tükettiğiniz kalori miktarını sınırlamanız gerekir. Eklenen şekerler gerekli besinleri sağlamadığından ve fazladan kalori aldırdığından, onları sınırlandırmak, besin açısından zengin yiyecekleri seçmenize ve günlük kalori sınırınızda kalmanıza yardımcı olabilir.
Meyve gibi bazı yiyecekler doğal şekerler içerir. Eklenen şekerler gıdalarda doğal olarak oluşmaz, bunun yerine yiyecekleri ve içecekleri tatlandırmak için kullanılır. Eklenen bazı şeker örnekleri arasında kahverengi şeker, mısır şurubu, dekstroz, fruktoz, glukoz, yüksek fruktozlu mısır şurubu, ham şeker ve sukroz bulunur.
Birçok ülkede şekerli içecekler, atıştırmalıklar ve tatlılar, ilave şekerlerin ana kaynaklarıdır. Şekerli içecekler, tüketilen ilave şekerlerin yaklaşık yarısını oluşturur.
Aşağıdakiler, ilave şekerli yiyecek ve içecek örnekleridir.
Şekerli İçecekler, Alkolsüz içecekler veya sodalar, meyve içecekler, şekerli kahve ve çay, enerji içecekleri, alkollü içecekler ve diğer aromalı içecekleri içerir.
Atıştırmalıklar ve tatlılar, Kekler, turtalar, kurabiyeler, kekler, çörekler gibi tahıl bazlı tatlıları; dondurma, dondurulmuş tatlılar ve puding gibi süt tatlılarını; şekerler; reçeller; şuruplar ve krema sosunu içerir.
Diyetinizde eklenen şeker miktarını azaltmanıza yardımcı olmak için:
Atıştırmalıklar veya tatlılar için şekerlendirilmemiş veya gerçek meyveler seçin.
Su, az yağlı veya yağsız süt veya yüzde 100 meyve veya sebze suyu gibi ilave şekersiz içecekler seçin.
Şekerli içeceklerin, atıştırmalıkların ve tatlıların tüketimini daha az sıklıkla ve daha az miktarda yiyerek sınırlayın.
Alkol
Alkol kullanıyorsanız, alımınızı sınırlamanız gerekir. Erkeklerin günde ikiden fazla alkollü içecek almaması gerekir. Kadınlar günde birden fazla alkollü içki içmemelidir.
Ne kadar alkol aldığınız konusunda doktorunuzla konuşun. Doktorunuz, içtiğiniz alkol miktarını azaltmanızı veya alkol almayı bırakmanızı önerebilir.
Çok fazla alkol şunlara sebep olabilir:
Kan basıncınızı ve kanınızdaki trigliserit yağ seviyelerini yükseltir.
Günlük diyetinize kalori ekler ve muhtemelen kilo almanıza neden olabilir.
Bazı hastalarda kalp yetmezliğini kötüleştirebilir.
Kardiyomiyopatili bazı kişilerde kalp yetmezliğine katkıda bulunur.
Halihazırda alkol almıyorsanız, içmeye başlamamalısınız. Hamileyseniz, 21 yaşın altındaysanız, belirli ilaçları kullanıyorsanız veya kalp yetmezliği dahil olmak üzere bazı tıbbi durumlarınız varsa, içmemelisiniz. Kalp yetmezliği olan kişilerin doğru miktarda ve türde sıvı almaları önemlidir, çünkü çok fazla sıvı kalp yetmezliğini kötüleştirebilir.
Alkollü içeceklerin kalori içerdiğini ve günlük kalori sınırlarınıza katkıda bulunduğunu unutmayın. Kalori miktarı alkollü içecek türüne göre değişecektir.
Sağlıklı Bir Kilo Hedefleme
Yetişkinler için sağlıklı bir kilo genellikle Beden Kitle Endeksi (BKİ) 18,5 ila 24,9 arasında olduğunda söz konusu olur.
Beden Kitle İndeksi (BKİ), düşük kilolu, sağlıklı veya aşırı kilolu olup olmadığınızı belirlemek için kullanılır. BKİ 18.5'in altında ise yetişkinler düşük kilolu, 18.5 ila 24.9 ise sağlıklı kilolu, BKİ 25 ila 29.9 ise kilolu ve BKİ 30 veya üzeri ise obezdir.
Beden Kitle İndeksinde sizin için neyin doğru olduğu konusunda daima doktorunuzla veya sağlık uzmanınızla konuşun. Büyüyen çocuğunuzun sağlıklı bir kiloda olup olmadığını belirlemek için çocuğunuzun doktoruyla konuşun, çünkü onun BKİ çocuğunuzun yaşına ve cinsiyetine özgü büyüme tablolarıyla karşılaştırılmalıdır. Kalp Dostu Beslenme planı takip etmek ve fiziksel olarak aktif olmak olmak sağlıklı bir kiloya ulaşmak ve onu korumak için bazı yollardandır.
Aşırı kilolu veya obez olmanın sağlık riskleri ve sağlıklı kilonuzu korumanın sağlığa faydaları hakkında bilgi edinin.
Aşırı Kilolu veya Obez Olmanın Sağlık Riskleri
Ne kadar çok vücut yağınız varsa ve ne kadar kilo alırsanız iskemik kalp hastalığı, yüksek tansiyon, tip 2 diyabet, solunum problemleri ve bazı kanserlere sahip olma olasılığınız o kadar fazladır.
Bel Çevresi Ölçümü
Aşırı kilolu veya obezseniz, doktorunuz diğer sağlık sorunlarını geliştirme riskinizi belirlemek için bel çevrenizi ölçebilir. Bel çevresini doğru ölçmek için, belinizin çevresine, kalça kemiğinizin hemen üstüne bir şerit metre yerleştirin. Nefes verdikten hemen sonra belinizi ölçün.
Yağınızın büyük kısmı kalçalarınız yerine bel çevrenizdeyse, kalp hastalığı ve tip 2 diyabet riskiniz daha yüksektir. Bu risk, kadınlar için 89 cm veya erkekler için 102 cm den fazla olan bel çevresiyle yüksek olabilir.
Sağlıklı bir Kiloyu Korumanın Faydaları
Aşırı kilolu veya obezseniz, kilo vermeye çalışın. Sağlık uzmanları, başlangıç kilonuzun yüzde 5 ila 10'unu yaklaşık 6 ay içerisinde kaybetmenizi öneriyorlar. Bu hedefe ulaşmadan önce bile mevcut kilonuzun sadece yüzde 3 ila 5'inde bir kayıp, kanınızdaki trigliserit ve glikoz seviyelerini ve ayrıca tip 2 diyabet geliştirme riskinizi düşürebilir. Kilonuzun yüzde 3 ila 5'ini kaybetmek kan basıncı değerlerini olumlu yönde geliştirebilir, kötü LDL kolesterolünü düşürebilir ve iyi HDL kolesterolünüzü artırabilir.
Stresi Yönetme
Araştırmalar, duygusal olarak moral bozucu bir olayın, özellikle öfke içeren bir olayın, bazı insanlarda kalp krizi veya anjina için tetikleyici olabileceğini göstermektedir. Stres, yüksek tansiyon ve diğer kardiyovasküler risklere katkıda bulunabilir. İnsanların stresle başa çıkma yöntemlerinden bazıları- alkol almak, diğer maddelerin kötüye kullanımı, sigara içmek veya aşırı yemek yemek- stresi yönetmek için sağlıklı yollar değildir.
Stresi nasıl yöneteceğinizi ve problemlerle nasıl baş edeceğinizi öğrenmek, duygusal ve fiziksel sağlığınızı iyileştirebilir.
Aşağıdaki gibi sağlıklı stres azaltıcı aktiviteler işinize yarayabilir:
Nitelikli bir psikolojik destek uzmanına danışmak
Stres yönetim programlarına katılmak
Meditasyon yapmak
Fiziksel olarak aktif olmak
Gevşeme terapisini denemek
Arkadaşlarınız, aileniz veya dini destek merkezleriyle görüşmek
Doktorunuza sizin için ne tür stres yönetiminin güvenli olduğunu sorabilirsiniz.
Sigarayı Bırakmak
Sigara içiyorsanız bir an önce bırakmalısınız. Sigara içmek kalp hastalığı ve kalp krizi riskini artırabilir ve diğer iskemik kalp hastalığı risk faktörlerini kötüleştirebilir. Sigarayı bırakmanıza yardımcı olabilecek programlar ve ürünler hakkında doktorunuzla konuşun. Ayrıca, pasif içicilik olarak da adlandırılan ikinci el dumandan uzak durmaya çalışın.
Sigarayı kendi başınıza bırakmak konusunda sorun yaşıyorsanız, bir destek grubuna katılmayı düşünün. Birçok hastane, işyeri ve topluluk grubu, insanların sigarayı bırakmalarına yardımcı olacak sınıflar sunar.
Fiziksel Aktivite
Düzenli fiziksel aktivite ve hareketsiz yaşam tarzındaki azalma, zindelik düzeyiniz ve fiziksel kondüsyonunuzu artırabilir, kötü LDL kolesterol seviyeleri gibi birçok kalp hastalığı risk faktörünü azaltabilir, iyi HDL kolesterol seviyelerini yükseltebilir, yüksek kan basıncını kontrol edebilir ve aşırı kilo vermenize yardımcı olabilir. Fiziksel aktivite ayrıca tip 2 diyabet riskini de azaltabilir.
Herkes haftada en az 2 saat 30 dakika orta şiddette aerobik egzersizine veya haftada 1 saat 15 dakika kuvvetli aerobik egzersizine katılmaya çalışmalıdır. Aerobik egzersiz, hızlı yürüyüş gibi, kalbinizin daha hızlı attığı ve normalden daha fazla oksijen kullandığınız herhangi bir egzersizdir. Ne kadar aktif olursanız o kadar çok faydalanırsınız. Hafta boyunca yayılan bir zamanda aerobik egzersizine en az 10 dakika ayırın.
Yeni bir egzersiz planına başlamadan önce doktorunuzla konuşun. Doktorunuza ne kadar ve ne tür fiziksel aktivitenin sizin için güvenli olduğunu sorun.
Aktivite seviyenizi artırmaya başlamanın bir başka yolu, belirli bir zamandaki oturma sürenizi azaltmaktır. Uzun süre hareketsiz outran kişilerde, kalp hastalığı, diyabet ve ölüm oranlarının daha yüksek olduğu tespit edildi. Hareketsiz oturduğunuz zaman dilimlerini azaltmak genel sağlığınıza fayda sağlayacaktır.
Bu konularla da ilgilenebilirsiniz:
Anjiyo Nedir? Koroner Anjiyografi
Kalp Krizine İlk Yardım ve Tedavi