Nabız ve Tansiyon Nedir?

Kalbinizin ne kadar hızlı ve güçlü attığı, vücudunuzun sinir sisteminden gelen sinyallerle ve endokrin sisteminizden gelen hormonlarla kontrol edilir. Bu sinyaller ve hormonlar, vücudunuzun ihtiyaç duyduğu oksijen ve besin miktarındaki değişikliklere uyum sağlamanıza izin verir.

Örneğin, egzersiz yaparken, kaslarınız daha fazla oksijene ihtiyaç duyar, böylece kalbiniz daha hızlı atar. Uyuduğunuz zaman, kalbiniz daha yavaşlar.

Nabız - Kalp Atışınız

Kalbiniz, dakikada ortalama 60 ila 100 atış yapıyor. Bu bir dakika içinde, kalbiniz arterlerinizden yaklaşık beş litre kan pompalıyor ve vücudunuzun her yerine sabit bir oksijen ve besin akışı sağlıyor.

Nabız Nedir ve Nabzımı Nasıl Ölçebilirim?

Nabız, kalbinizin attığı hızdır. Aynı zamanda kalp atış hızınız olarak da adlandırılır. Nabzınızı bulmak için, işaret parmağınız ve orta parmaklarınızı her iki kolun iç bileğinde bulunan atardamarın üzerine, başparmağınızı takip eden noktaya (başparmak ile bileğin birleştiği nokta) nazikçe yerleştirin. Parmaklarınızın ucunda bir darbe veya atım hissetmeniz gerekir.

Bir kronometre ya da telefonunuzdaki zamanlayıcıyı ayarlayın ve 30 saniye içinde hissettiğiniz atım sayısını sayın. Kalp atış hızınızı veya nabzınızı bir dakika boyunca bulmak için bu sayıyı ikiyle çarpın.

Dinlenirken, kalbiniz tipik olarak dakikada yaklaşık 60 ila 70 kez atar.
Egzersiz yaparken, kalbiniz daha hızlı atar ve kalp atışlarınız, kaslarınıza daha fazla oksijen göndermek için hızlanır.

Tansiyonunuz, kalbinizin atımı esnasında, kanın atardamarlarınızın duvarlarına doğru itilmesiyle oluşan kuvvettir. İki sayıdan oluşur: sistolik ve diyastolik.

Sistolik Basınç
, ventriküllerin kalpten kan pompaladığında oluşan basınçtır. Bu süre zarfında arterler üzerindeki basınç en yüksek seviyededir.
Diyastolik Basınç
, kalp kanla dolarken, kalp atışları arasındaki basınçtır. Bu süre zarfında arterler üzerindeki basınç en düşük seviyededir.

Çoğu yetişkin için, sağlıklı tansiyon genellikle 120'ye 80’in altındadır ve bu, sistolik basınç numaranız üstte, diyastolik basınç numaranız altta olacak şekilde yazılır.

Yüksek Tansiyon, kanın atardamarlardan normalden daha yüksek basınçlarla aktığında gerçekleşir.

Otonom Sinir Sistemi

Kalp atış hızınız, otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir. İstemsiz sinir sistemi olarak da adlandırılır çünkü bunu düşünmeden gerçekleşir.

Otonom sinir sisteminin kalbiniz üzerinde zıt iki etkisi vardır.

Parasempatik Sinir Sistemi kalbinize, dinlenme anında daha yavaş atmasını söyler.
Sempatik Sinir Sistemi kalbinize hızlı atmasını söyler. Bu “savaş ya da kaç tepkisi” dir. Etkinleştirildiğinde, kalbin daha hızlı atmasına neden olan norepinefrin adlı kimyasal bir sinyal verir. Norepinefrin ayrıca kalbinizdeki kasa daha sert atması için işaret verir.

Sağlıklı bir insanda, kalp atış hızı bu iki sistem arasındaki dengeyi yansıtır.

Hormonal Kontrol - Endokrin Sistem

Endokrin sistemden birtakım hormonlar kalbinizi ve kan damarlarınızı etkiler.

Adrenalin olarak da adlandırılan, epinefrin hormonunun düşük seviyeleri, kan damarlarının gevşemesine ve genişlemesine neden olur. Bu aynı hormonun yüksek seviyeleri, norepinefrin hormonu ile birlikte, kan damarlarının daralmasına ve kalp atışlarının yükselmesine ve dolayısıyla kan basıncının artmasına neden olur.

Hormonlar ayrıca böbreklerinizin, kanınızdan idrarla atılması için ne kadar su ve tuz çıkardıklarını da kontrol eder. Kan hacminiz düşük olduğunda, örneğin kan kaybettiğinizde, bazı hormonlar kan hacminizi ve kan basıncınızı korumanıza yardımcı olmak için su kaybını önler.

Hormonlar ayrıca kan basıncını korumak için kan damarlarının daralmasına neden olur. Bu hormonlar şunları içerir:

Renin-Anjiyotensin-Aldosteron Sistemi Aynı zamanda, kalpteki kas hücrelerini büyüterek daha güçlü kan pompalamalarını sağlar.
Vazopressin, hipofiz bezinden salınır.

Bazı hormonlar böbreklerin kandan daha fazla su ve tuz çıkarmasına neden olur. Azalan kan hacmi ve tuz, kan damarlarınızın gevşemesine ve kan basıncını düşürmeye neden olur. Atriyal Natriüretik Peptid, atriyumun içindeki basınç yükseldiğinde, kalp hücreleri tarafından yapılan ve salınan bir hormondur.

Tiroid bezi, kalp atış hızını artıran tiroid hormonlarını salar. Tiroid bezinizle ilgili problemler, düzensiz kalp atışı gibi kalp problemlerine yol açabilir. Çok fazla tiroid hormonu kalbin daha hızlı atmasına neden olabilir. Çok az tiroid hormonu kalp atış hızınızı yavaşlatabilir.

Kalbin Yapısı

Kalp, yaklaşık olarak yumruğunuz büyüklüğünde ve vücudunuza kan pompalayan bir organdır. Birden fazla doku katmanından oluşur.

Kalbiniz, dolaşım sisteminin merkezinde yer alır. Bu sistem, vücudunuzun tüm bölgelerine kan taşıyan ve atardamarlar, toplar damarlar ve kılcal damarlardan oluşan bir kan damarları ağıdır. Kanınız, organlarınızın düzgün çalışması için ihtiyaç duyduğu oksijen ve besin maddelerini taşır. Kan, akciğerlerinize karbondioksit de taşır, böylece onu nefesinizle dışarı atabilirsiniz. Kalbinizin içinde, vana benzeri kapakçıklar kanın doğru yönde akmasını sağlar.

Kalbinizin elektrik sistemi, kalp atışınızın hızını ve ritmini kontrol eder. Sağlıklı bir kalp, vücudunuza iyi çalışması için gereken hızda ve doğru miktarda kan sağlar. Hastalık veya yaralanma kalbinizi zayıflatırsa, vücudunuzun organları normal çalışmak için yeterli kan alamaz. Elektrik sistemindeki veya kalp atış hızınızı ve kan basıncınızı kontrol eden sinir veya endokrin sistemleri ile ilgili bir problem de kalbin kan pompalamasını zorlaştırabilir.

Kalbin Elektrik Sistemi

Kalp atışınız, akciğerlerinize ve vücudunuzun geri kalanına kan pompalamak için kalbinizin kasılmasıdır. Kalbinizin elektrik sistemi, kalbinizin ne kadar hızlı attığını belirler.

Kalp Atışı

Atriyum ve ventriküllerin kasılması kalp atışını yapar. Steteskopla veya kulağınızı birinin göğsüne yaslayarak dinlediyseniz, kalbin sesini duymuş olabilirsiniz.

Atriyumlar ventriküllere kan pompaladıktan sonra, atriyalar ve ventriküller arasındaki valfler geri akışı önlemek için kapanır. Kalp atarken çıkan birinci ses, bu vanaların kapanma sesidir.

Ventrikülleriniz kanı kalpten uzaklaştıracak şekilde kasıldıktan sonra, aort ve pulmoner kapaklar kapanır ve kalp atımında duyduğumuz ikinci sesi çıkarır.

Kalp Atışınız (Nabız)

Elektriksel Aktivite

Elektriksel sinyaller, kasların kasılmasına neden olur. Kalbinizde kalp ileti sistemi adı verilen özel bir elektrik sistemi var. Bu sistem, kalp atışının hızını ve ritmini kontrol eder.

Her kalp atışında, bir elektrik sinyali kalbin tepesinden altına doğru hareket eder. Sinyal ilerledikçe kalbin kasılmasına ve kan pompalamasına neden olur.

Kalp atış süreci aşağıdaki adımları içerir:

Sinyal, sağ atriyumdaki sinoatriyal (SA) düğümde bulunan kalp atım hücreleri (pacemaker cells) adı verilen bir hücre grubunda başlar.

Elektrik sinyali atriyumlar boyunca ilerleyerek, kanın ventriküllere pompalanmasına neden olur.

Elektrik sinyali daha sonra atriyoventriküler (AV) düğüm adı verilen, atriyalar ve ventriküller arasında bulunan bir kalp atım hücre grubuna doğru ilerler. Buradaki sinyal hafifçe yavaşlar ve ventriküllerin kanla dolumlarını tamamlamasını sağlar.

AV düğümü ventriküllerin duvarları boyunca ilerleyen, ventriküllerin kasılmasını ve kanın kalbinizden dışarı pompalanmasını sağlayan başka bir sinyal verir.

Ventriküller gevşer ve kalp atışı süreci SA düğümünde en baştan başlar.

Kalbinizin İletim Sistemi

Kalp atım hücreleri adı verilen özel hücreler kalbinizde elektrik sinyalleri ürettiğinde, miyositler adı verilen kalp kası hücreleri bir grup halinde kasılır.

Bazı koşullar kalbin elektrik sistemini etkiler.

Örnekler şunları içerir:

Aritmi veya düzensiz kalp ritmi. Atriyal Fibrilasyon en sık görülen aritmi türlerinden biridir.

İletim Bozuklukları Elektrik sinyallerinin doğru şekilde üretilemediği ya da kalp içinde düzgün şekilde hareket etmedikleri veya her iki durumun birlikte mevcut olduğu bozukluktur.

Bu konularla da ilgilenebilirsiniz:

Anjiyo Nedir? Koroner Anjiyografi

Kalp Nasıl Çalışır?

Kalp Krizi Nedir?

Kalp Krizi Belirtileri

Kalp Krizine İlkyardım ve Tedavi

Kalp Dostu Yaşam Tarzı Değişiklikleri